Ai về Ngọc Quế Cao Sơn/ Nước Oa kháng chiến nhớ ơn Bác Hồ.

Theo câu ca xưa, cùng với đại diện Chi nhánh Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Văn hóa Hùng Vương Quảng Nam Đà Nẵng, Hội duyên dáng áo dài Việt Nam tại Đà Nẵng, chúng tôi theo xe Nhà thiết kế văn hóa áo dài Tuấn Thi lên đường cao tốc trực chỉ huyện Bắc Trà My tỉnh Quảng Nam, vùng đất được định danh là Cao Sơn Ngọc Quế, nơi có Nước Oa từng là căn cứ khâng chiến Khu ủy 5, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, nơi có phòng làm việc của Bí thư Khu ủy 5, nguyên Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Võ Chí Công, Đại tướng Chu Huy Mân, Trung tướng Võ Thứ.

Cây nêu của bà con dân tộc Cor thu hút du khách  trong " Ngày hội văn hóa các dân tộc Bắc Trà My"

Cao Sơn Ngọc Quế? Theo ông Hồ Văn Ny, dân tộc Ca Dong, cựu Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My thì danh xưng cao quý này có lịch sử hàng trăm năm, có chứng nhận địa lý với logo riêng khẳng định sản vật có chất lượng và uy tín thương trường không chỉ trong nước mà quốc tế. Giữa thế kỷ 17, có một loại quế lạ, được vua nước Nam đem tặng vua Xiêm. Vua Xiêm dùng rất hiệu quả trong triều đình mới ca tụng là Cao Sơn Ngọc Quế. Một truyền thuyết khác kể rằng, công chúa Huyền Trân lúc trở thành hoàng hậu Paramecvari thường xuyên mắc bệnh phong thấp, vua Chăm là Chế Mân vốn rất yêu vợ nên sai quan hầu lên tận rừng quế xứ Quảng tìm cho được gỗ quế làm guốc cho ái hậu, nhờ đó bệnh tình dứt hẳn. Thời nhà Nguyễn, loại Ngọc Quế này hằng năm đều là sản vật tiến vua. Hình ảnh cây quế đã được vua Minh Mạng cho khắc trên Cửu Đỉnh ở Cung đình Huế. Loại Cao Sơn Ngọc Quế ấy chính là quế Trà My bây giờ.    

Khách du lịch tham dự Ngày hội và trải nghiệm tại các gian hàng ẩm thực của đồng bào các dân tộc toàn huyện

Trùng trùng người xe. Điệp điệp quế rừng. Các gian hàng hội chợ của trung tâm huyện thơm ngát các sản phẩm chế biến từ quế như: rượu, tinh dầu, nhang, bột gia vị ẩm thực, lá xông cảm, xông muỗi; nước rửa chén, nước giặt; các loại đèn trang trí, bát, chén, đũa, guốc gỗ quế... Nói chuyện thân mật với các nhà văn, nghệ sĩ nhiếp ảnh, ông Phạm Ngọc Sinh, Phó giám đốc Sở Khoa học Công nghệ tỉnh Quảng Nam ngẫu hứng mấy câu thơ: "Dự án khởi nghiệp Trà My. Mở đầu cả nước thiên di khắp miền. Sáng tạo, khai thác liên miên. Nông sản bản địa lưu truyền vang danh. ". Ông khoe, khởi nghiệp từ cây quế, Bắc Trà My, hiện có 10/50 sản phẩm xuất khẩu tung ra thị trường lớn trong cả nước như: tinh dầu quế, bột quế, nước súc miệng....

Hội Duyên dánh áo dài Việt Nam tại Đà Nẵng luôn đồng hành với các lễ hội tại Bắc Trà My

Hòa trong dòng người trẩy hội, chúng tôi thưởng thức các bức ảnh đẹp trong không gian văn hóa cồng chiêng về phong tục tập quán nét đẹp phong cảnh của các dân tộc hiện hữu trên đất quế như Ca Dong, Xê Đăng, Cor, Mơ Nông, Tày, Nùng, Mường. Chính diện sân khấu lớn của Ngày hội văn hóa các dân tộc Bắc Trà My là hình tượng cây nêu lớn cao sừng sững như dáng vóc đại ngàn. Nhà nghiên cứu Tôn Thất Hướng, một trong các giám khảo cuộc thi lễ dựng cây nêu và biểu diễn cồng chiêng cho biết, nghi lễ dựng cây nêu của dân tộc Cor tại Trung tâm văn hóa huyện là nghi lễ đã được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cây nêu là linh hồn, bản sắc văn hóa tâm linh của từng dân tộc, nối kết thông linh giữa trời đất thần linh và con người đang sinh tồn.  " Xin mời các nhà báo, nhà văn, nhà nghiên cứu đi trải nghiệm một khu du lịch sinh thái tại xã Trà Giang mới đưa vào hoạt động ". Bí thư Huyện ủy Nguyễn Thị Tuyết Thanh, đưa chúng tôi về suối Camping thăm Khu du lịch sinh thái và chăm sóc sức khỏe Lê Thảo. Không ngờ giữa núi rừng xa thẳm này có một dịch vụ đẹp, sạch, bài bản như dưới đô thị trung tâm. Cô chủ Lê Thảo mời chúng tôi uống loại nước thảo dược thơm nồng gồm các loại lá quế, chanh, ổi, sả, hương nhu và một loại lá thơm Không Tên mọc bên suối rồi chiêm ngưỡng cơ sở vật lý trị liệu bằng các sản phẩm tại chỗ, con người phục vụ tại chỗ. Anh Lê Nho Triều, Chánh văn phòng UBND huyện có nhã ý mời chúng tôi ở lại vài ngày đi thăm các khu di tích lịch sử Nước Oa, khu du lịch sinh thái Sông Tranh 2, khu di tích chiến thắng Đồn Xã Đốc. Tôi gợi ý nên mở tua du lịch về thăm cây quế cổ thụ mấy trăm năm Cao Sơn Ngọc Quế và du lịch chiến trường xưa.

Các sản vật từ Quế tại Ngày hội Văn hóa

Cách đây 35 năm, thời còn làm phóng viên Quân khu 5, tôi từng hộ tống các vị tướng Nguyễn Đôn, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Phan Hoan, nguyên Tư lệnh Quán khu 5; Vương Tuấn Kiệt, nguyên Phó Tư lệnh Quân khu 5 về lại Căn cứ Nước Oa ăn bữa cơm kháng chiến, thăm căn cứ khu ủy 5, nhà làm việc của Bí thư khu ủy 5; Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công, Đại tướng Chu Huy Mân...Thời làm phóng viên báo Quân đội nhân dân, tôi cùng nhà văn Nguyễn Bá Thâm , Phó chủ tịch Hội VHNT tỉnh Quảng Nam viếng Nghĩa trang liệt sĩ Bắc Trà My, thắp nhang mộ nhà thơ Nguyễn Mỹ, nguyên phóng viên báo Cờ giải phòng Trung Trung Bộ, tác giả bài thơ nổi tiếng Cuộc chia ly màu đỏ. Sau khi Chủ tịch Hội phụ nữ Duyên dáng áo dài Việt Nam Lê Lý và Nhà thiết kế áo dài Tuấn Thi đo khổ người để tặng áo dài cho chị em phụ nữ Văn phòng UBND và Huyện ủy Bắc Trà My, chúng tôi lững thững qua chiếc cầu treo mặt sàn là kính ngắm sông, ngắm suối, thưởng thức rượu đoát, cơm nếp nướng ống nứa, thịt heo tộc hun khói với bắp ngô nướng, ốc đá, bánh gói sừng trâu dự thi ở các gian hàng ẩm thực của các xã toàn huyện.

Cây cầu Kính bắc qua sông, điểm đến của các nghệ sĩ nhiếp ảnh và các sơn nữ Bắc Trà My

Cảm hứng trước cảnh vật con người tại lễ hội, nhà thơ nữ Vạn Lộc 80 tuổi đọc tại chỗ mấy dòng thơ vừa bắt gặp: Xôn xao chiều Bắc Trà My. Cồng chiêng khai hội sử thi núi rừng. Bước em theo nhịp bâng khuâng. Hồn non, tiếng nước vừa gần vừa xa. Bến sông Tranh tới Nước Oa. Về Cao Sơn rồi ghé qua làng Mường. Bập bùng ngọn lửa âm vang. Đêm về với khúc đại ngàn thẳm sâu. Bắc Trà My thương khẽ chào. Bàn chân líu ríu qua cầu Kính- thơ . Cơn mưa rừng chặp tối ào ạt đổ xuống như chào mừng ngày hội, cho quế thêm xanh, cho chanh, ổi thêm trái, cho con trai, con gái tự tình dưới các nhà sàn, cho thi ca, âm nhạc ngập tràn cảm xúc. Mưa to. Mưa ào. Mưa như xóa hết nắng hạn vẫn không cản được dòng người về trẩy hội cồng chiêng bên các linh hồn cây nêu dân tộc mình. Vùng Cao Sơn Ngọc Quế đã thơm danh, đã thăng hoa cùng Năm du lịch quốc gia, Năm du lịch Quảng Nam xanh.