Yuri Zambrano là một nhà hoạt động xã hội, nhà viết tiểu thuyết, nhà văn, nhà biên tập, nhà viết luận và nhà kể truyện lôi cuốn của đất nước Mexico tươi đẹp. Ông còn là giám đốc Liên hoan thơ Quốc tế (WFP), xây dựng lên ngôi đền thiêng thơ ca toàn cầu. Liên hoan thơ quốc tế đã được tổ chức ở nhiều nước như: Marrakech, Philippines, Tây Ban Nha, Ấn Độ, Machu Picchu (Pê-ru), Habana, thơ được đọc và trình diễn trong các căn phòng khí động học hay ở dưới nước trong lễ hội thơ dưới nước ở Isla Mujeres. Ngoài ra, ông còn là điều phối viên của phong trào thơ quốc tế về bảo vệ quyền phụ nữ (WM).

Với hơn 50 đầu sách, đã được xuất bản từ những thập niên 80 với nhiều ngôn ngữ khác nhau mà chủ yếu là tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha. Các sách văn học và khoa học của ông chủ yếu đề cập đến nhận thức của con người và các hành vi ứng xử. Ông theo chủ nghĩa không tưởng, nhưng luôn tin tưởng thơ ca là một công cụ hữu hiệu giúp xây dựng và gắn kết con người với con người

 

ODA (1) Hiện hữu

 

                              Các tác phẩm sẽ ra sao?, khi nào nhà thơ buồn?

Họ sẽ chẳng viết được gì khi buồn,
kỹ năng cơ bản của đôi tay là vỗ về trang giấy

bỗng dưng bị ngăn cản

như tảng đá hoàn mỹ và không dịch chuyển.

 

Giữa đường hầm tối đen kia,

ngôn từ hoa mỹ không thể tuôn chảy.

 

Viễn cảnh về những câu thơ đầy tưởng tượng và mơ mộng

chỉ như rác thải

truyền tải những thông điệp vô nghĩa.

Các thán từ bay bổng kỳ quặc

                        như những đôi mắt vô hồn trong ánh nhìn vô cảm

                        thất thường, hệt như hy vọng của các nhà tiên tri.

 

           Đoàn tàu chậm rãi trườn qua hình thái khác của vụ nổ big-bang ⁽²⁾

họ đưa mắt nhìn qua cửa sổ đầy bụi mịn

thêm chút ma thuật

rồi nhảy múa trong ảo tưởng

tưởng tượng khôn cùng

nô lệ mờ nhạt của trí nhớ bị mã hóa

 

Nhưng giờ đây, tầm nhìn đó chỉ là một mớ phức tạp những từ đồng nghĩa …

chỉ là một đống hỗn độn những vụn kính và vụn muối

đợi để được sắp đặt lại trong các dòng,

nguyện cầu cho trang giấy trắng

ngòi bút đầy ám ảnh …

 

Chả có gì đáng buồn đến thế,

khi nhà thơ buồn

cố viết về nỗi buồn lòng mình.

____________________________

(1) ODA: Viết tắt của từ Official Development Aids - Hỗ trợ phát triển chính thức

(2) Big-bang: Vụ nổ lớn của vũ trụ rồi từ đó tạo ra thế giới…

 

Phía cuối con hẻm   

     (Hồi đáp 302 ⁽¹⁾)

 

Mê cung bên trong 302

 

Đảo ngược,

                       cả vũ trụ được hiểu theo một cách giản đơn.

 

Những bậc thang dẫn lên ngôi đền

Giống đường ray

      của đoàn tàu lượn

 dẫn đến tòa tháp

       thiên đường.

 

Trên các phiến đá

4 bước thách thức ánh trăng

 

Nụ hôn

Tiếng thở dài

Trái tim rực lửa

 

Tiếng vang vọng ngoài bờ biển

           

Tiếng vọng vang giúp mở cửa trái tim

bằng chiếc chìa khóa chính

anh lọt vào mắt em

hành trình không thể quên

khám phá tâm hồn em

ngất ngây mùi hương mê dụ

                                    TRONG một đụng chạm không thể tránh khỏi.

__________________________

(1) 302: Tên một con hẻm ở thị trấn Cadaques, sát biên giới Pháp-Tây Ban Nha, trên bán đảo Cap De Creus thuộc tỉnh Girona cổ kính, quê hương của hoạ sỹ nổi tiếng Slvador Dali.

 

Các Nơ-ron thần kinh bay

 

Bay bổng giữa những lời ru

bà thay mẹ giúp ta tiếp tục mơ màng mỗi bình minh

quẩn quanh

rồi cuốn vào cơn lốc xoáy

trăm nghìn chim sáo đá quẩn quanh bên lũ bướm

như các tế bào thần kinh vo ve trong các số liệu đồng cảm ngẫu nhiên

trên xa lộ thông tin trong đầu

 

Khi Newton dùng nôi để thử nghiệm lực nội tại ⁽¹⁾

thế giới phân dạng thu được các tín hiệu lượng tử ngẫu nhiên đồng bộ,

tiếp cận cơ học điều chỉnh trong các tế bào thần kinh mong đợi của ta,

hát cùng tâm hồn và cuộc sống.

 

Trong khi,

chim bồ câu hòa bình

chỉ là một tay lái gió ảo diệu,

giống như một đoàn tàu lượn của Rieman ⁽²⁾

" chu vi hóa " những suy nghĩ,

                       những hy vọng chung của ta.

____________________

(1) Định luật 2 của Newton về lực và phản lực: Gia tốc của một vật cùng hướng với lực tác dụng lên vật. Độ lớn của gia tốc tỉ lệ thuận với độ lớn của lực và tỉ lệ nghịch với khối lượng của vật.

(2)Rieman: Nhà toán học Đức nổi tiếng thế kỷ 19. Ông có một loạt các phỏng đóng về tính chát hàm số zeta và một trong đó là giả thuyết Rieman nổi tiếng.

 

Sóng thần dịu ngọt

 

Mang cho ta đàn bà, rượu, và đồ đạc
Cho đến khi ta bảo “thôi, đủ rồi!”
Các ngươi cũng như ta thôi, đừng từ chối

Cho đến ngày phục sinh:
Hãy chúc phúc cho bộ râu của ta,

vì chúng có thể trở thành Chúa ba ngôi ⁽¹⁾ đáng kính.  

Mang cho ta đàn bà, rượu và đồ đạc

của John Keats, 1816

 

Anh luôn mong,

bức màn mây được vén lên mỗi bình minh

âm thanh của tiếng trống, đàn sitar và sáo

cho biết những loạn nhịp trái tim em thao thiết

 

Ở Crete ⁽²⁾… hòn đảo thuộc Hy Lạp
Thần Dớt và Châu Âu cùng hát với quái thú

- nửa bò, nửa người

những bài thánh ca thiêng liêng  

ngợi ca lòng dũng cảm.

 

Anh luôn hy vọng và mong ngóng mỗi bình minh

em cạnh bên, tay lần tìm cơ thể anh nóng hổi

và ánh nhìn em ngọt ngào bối rối

những tiếng chim ríu rít sau vườn.

 

Nguyện dâng hiến trái tìm này cho em.

những hừng hực lửa đam mê

chờ đôi bàn tay em lần tìm

chờ cơn cuồng nộ

chờ nụ cười chớp lửa

mùi hương cơ thể

và chờ chỉ em thôi.

 

Tâm trí em giờ đây cũng đang ngóng đợi

những lạc thú

Mọi tưởng tượng đang trong từng suy nghĩ,

không phải trong giấc mơ.

 

Bỗng dưng

nhân ngưu,

tất cả thịt da, tất cả tội lỗi và sai phạm,

dồn hết về tinh khôi em

bản ngã em,

và mùi hương cơ thể

cơn sóng thần ngọt ngào

ngập tràn bầu không khí.

 

Không hẳn là tưởng tượng

em cảm nhận sự cấp bách những ngôn từ này

với thanh kiếm trong tay  

giờ đây em đang xâm chiếm thế giới anh.

 

Em khóa lại

gần như tất cả những cánh cổng kiên cường vào tim anh.

 

Khối óc em

cũng đang kiếm tìm những cảm giác mới

anh cảm thấy

từng cơn sóng thần dịu ngọt sau mỗi mơn trớn vuốt ve

trên khắp cơ thể, thêm nữa đi;

niềm hạnh phúc ngập tràn gương mặt

anh tin, tình yêu em chân thật biết bao!

______________________________

(1) Chúa ba ngôi: Cha, con và thánh thần theo Cơ đốc giáo

(2) Đảo Crete Hy Lạp là hòn đảo lớn nhất đất nước này. Nơi đây cũng được mệnh danh là kỳ quan trên biển Aegean với vẻ đẹp thi vị và đồng thời là vùng đất khai sinh ra những câu chuyện thần thoại Hy Lạp cuốn hút.

 

Đề xuất

 

Có hay không

người đàn bà độc đáo

có khả năng công phá bức tường thành kiên cố

chạm được vào phần sâu thẳm nhất trong ta

 

Người có thể tạo ra nhiều hơn 999 thiên đường trong vườn địa đàng

để thỏa mãn nỗi buồn chán và cô đơn của nàng

người dám đối diện những câu chuyện kinh hoàng

hay nhận định của những người bất tử,

có thể hợp nhất hai sự phân cách

để tạo liên kết mới không ràng buộc,

có thể làm bừng sáng những con đường vô tận

bằng táo bạo tinh thần,

có khả năng phá vỡ chuỗi kết bền chặt

để chỉnh trang làm đẹp nhà mình,

có thể dễ dàng trút bỏ tâm linh

để hiến dâng vì tình yêu kẻ khác,

có thể bỏ qua mặc cảm tội lỗi

để cảm nhận từng phút giây hiện tại;

có thể phủ nhận cái tôi

vì biết không ai trên đời hoàn hảo.

 

Có hay không

người đàn bà độc đáo

có thể thực sự giúp lan truyền,

thứ tình yêu không - được - gọi - tên.

 

Những vết cắn điên cuồng

 

Tìm hiểu cốt lõi

sức mạnh đàn ông làm gì

nếu may mắn

trời yên biển lặng bình minh sẽ dài lâu.

 

Những vết xước nhỏ như mèo cào

rớm máu

bằng chứng

vết răng trên da thịt

nụ hôn em

đang nghiền nát anh

với tột cùng cuồng loạn.

 

Những tuyệt kỹ vuốt ve mơn trớn

trong chiếc mũ thần kỳ

đêm qua anh đã lấy đi

áp chúng vào khuôn mặt em

ghì riết em trong vòng tay rực cháy

  tấm lưng trần

                         chặt đến vụn gãy từng đốt xương

                                                          những vết cắn điên cuồng ...

 

dòng nham thạch anh

phun trào

trong núi lửa em!

 

Danzig ⁽¹⁾

(Viết cho Gunther Grass ⁽²⁾)

Die Blechtrommel

(CHIẾC TRỐNG THIẾC)

 

Xuyên qua làn sương mù

những thanh âm đang dần xuất hiện

giống như cuộc chiến thông diễn học bí ẩn.

 

Bộ ria mép đang nói với ta

Gdansk ⁽¹⁾ không chỉ có những con tàu đang xây dựng

cũng không phải Walesa ⁽³⁾ - hay hòa bình…

 

Lực lượng vũ trang bắt buộc Waffen-SS ⁽⁴⁾ là đám mây đen tối…

có tầm ảnh hưởng rộng lớn

liên quan trực tiếp đến các tội ác chiến tranh,

kinh khủng hơn cả những ký ức kinh hoàng.

 

Tác phẩm 'Katz và Maus' của Gunter Grass, phản chiếu trong gương

tất cả các điểm tham quan của chúng ta là thời kỳ đen tối

dòng sông Vistula ⁽⁵⁾ là minh chứng của những gì ta nói.

 

Những gì cần phải nói trong bài thơ

“Điều gì cần phải nói”… của Gunter Grass

là những ký ức không thể lãng quên trong Lịch sử nhân loại…

 

! Hãy yên nghỉ ngài Gunther!

Oskar Matzerath ⁽⁶⁾ lùn dị dạng đã ở bên ngài

cậu bé đang gõ gõ những nhịp điên cuồng lên mặt trống

và tất cả những đám mây đen tối giờ đây sẽ được sơn màu lại trong hành trình tiếp nối của ta.

_____________________

(1)Gdańsk, tên trước kia là Danzig là một thành phố bên bờ biển Baltic, thuộc miền bắc Ba Lan, ở giữa vùng đô thị lớn thứ tư của đất nước.

(2)Gunter Grass - nhà văn Đức, người được nhận được giải Nobel Văn học vào năm 1999 cho bộ tiểu thuyết Chiếc trống thiếc. Trong khi đó, tác phẩm điện ảnh chuyển thể nhận được 2 giải thưởng danh giá nhất của điện ảnh: Cành cọ vàng Liên hoan phim Cannes và tượng vàng Oscar cho Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc.

 (3)Lech Wałęsa: sinh ngày 29 tháng 9 năm 1943, là chính trị gia Ba Lan, nhà hoạt động công đoàn và nhân quyền. Ông là người đồng sáng lập tổ chức Công đoàn Đoàn Kết (Solidarność), một công đoàn độc lập đầu tiên trong khối các nước cộng sản Đông Âu. Ông đã đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1983, và làm tổng thống Ba Lan từ năm 1990 tới năm 1995.

(4)Waffen-SS là nhánh chiến đấu của lực lượng SS. Waffen-SS được thành lập ở Đức vào năm 1939 khi SS bị chia lại thành hai đơn vị và tên gọi Waffen-SS từ ngày 2 tháng 3 năm 1940

(5)Vistula: là dòng sông rộng và dài nhất Ba lan, dài thứ 9 Châu Âu, với chiều dài 1.047km.

(6)Oskar Matzerath: Tên một nhân vật chính - cậu bé gõ trống lùn dị dạng trong tiểu thuyết Chiếc trống thiếc của nhà văn Gunther Grass.

Đỗ Mai Hòa

Dịch từ bản tiếng Anh