Tết đến, xuân sang chúng ta thường nói chuyện về hoa đào. Câu chuyện mà tôi kể cho các bạn nghe là chuyện về đào, có liên quan đến một nhà thơ!
Trần Vũ là một nhà thơ, một doanh nhân ở Hàng Châu (Trung Quốc) sau được bổ làm quan dưới triều Càn Long. Ông là một nhà thơ giàu cốt cách, ghét bọn xiểm nịnh. Ở núi Dương Sơn (thuộc Hàng Châu) có một loại đào nổi tiếng gọi là Thủy Mật Đào. Tương truyền rằng chính Tôn Ngộ Không khi lên Thiên Đình làm cái chức quan “Bật mã ôn” đã ăn trộm đào tiên, rồi khi bay về hạ giới, cái con khỉ tinh nghịch này nhìn thấy cảnh sắc tuyệt đẹp ở núi Dương Sơn đã kêu lên: Á, á… làm rơi một hạt đào tiên xuống đất. Từ đó núi Dương Sơn mới có Thủy Mật Đào.
Hôm chúng tôi đến Dương Châu, đào còn non, dẫu vậy ai cũng muốn được tận mắt chứng kiến loại đào quý hiếm này. Người dân địa phương cho biết, hiện ở đây chỉ có 30 cây Thủy Mật Đào. Vào cuối xuân, đào chín, mỗi quả nặng trên một cân. Người ta bán 30 đô-la Mỹ một quả. Loại đào quý hiếm này mầu đỏ hồng, bên trong ruột là nước, ngọt và có một mùi thơm lạ lùng.
Chúng tôi không mua được Thủy Mật Đào, mà chỉ đứng dưới chân núi nhìn lên. Người phiên dịch cho đoàn chúng tôi tên là Hoa rất vui tính, anh kể cho chúng tôi nghe một câu chuyện lý thú về Thủy Mật Đào.
Thực ra, câu chuyện này tôi cũng đã được biết qua một cuốn sách lần tôi qua Bắc Kinh cách đây khá lâu.
Nhưng, qua lời kể chân tình của một người Hàng Châu tôi thực sự thấm thía hơn.
 |
| Hoa đào ở Hàng Châu |
Chuyên bắt đầu khi nhắc lại lần sinh nhật Từ Hy Thái Hậu, lão “Phật gia” muốn thưởng thức loại đào này, nên Càn Long sai người đến Hàng Châu. Loại đào quý này chỉ để được vài ngày mà đường về Bắc Kinh xa hàng vạn dặm, thời ấy chỉ có đi ngựa hay đi thuyền nên bao nhiều người phải bỏ mạng mà không sao mang đào về được. Trần Vũ hay tin liền tâu với nhà vua xin dâng một món quà làm từ Thủy Mật Đào.
Nhà thơ, doanh nhân Trần Vũ liền được triệu vào. Ông quỳ trước Lão Phật Gia và Càn Long rồi thưa: “Thần xin đọc một bài thơ, nghe xong Lão Phật Gia và Hoàng Thượng như là đã thưởng thức được loại đào tiên”.
Rồi ông đọc (Xin chuyển thể bằng tiếng Việt như sau):
Nhà này, mẹ mày, không là người!
Lão Phật Gia bật dậy, Càn Long tím mặt, rút gươm, quần thần kinh hãi… Trần Vũ vẫn ung dung: “Muôn tâu… Thần xin đọc tiếp bài thơ rồi hoàng thượng muốn chém, muốn giết thần cũng xin vui lòng!”
Tiên nữ trên trời cũng không là người!
Quần thần ồ lên. Lão Phật Gia mặt mày rạng rỡ, vua Càn Long hả hê tra kiếm vào vỏ. Thì ra ông ta coi Lão Phật Gia như tiên trên trời.
Trần Vũ đọc tiếp: Sinh ra con trai lại thằng trộm.
Càn Long lại tím mặt. Nó xỏ mình ư? Phạm thượng! Phạm thượng! Thật không thể tha. Bay đâu, mang ra chém đầu…
“Muôn tâu, thần xin được đọc tiếp câu cuối cùng rồi hãy hành hình”.
Rồi Trần Vũ chậm rãi đọc:
Trộm được đào tiên dâng mẹ hiền
Quần thần lại ồ lên. Lão Phật Gia định thần một lúc rồi bảo:
- Người đọc lại cả bài thơ cho ta nghe nào!
- Thưa vâng, thần tuân chỉ.
Trần Vũ lại ung dung đọc:
Nhà này, mẹ mày không là người
Tiên nữ trên trời cũng không là người
Sinh ra con trai lại thằng trộm.
Trộm được đào tiên dâng mẹ hiền!
Quần thần vỗ tay rào rào tưởng như không dứt.
Nhà thơ, doanh nhân Trần Vũ thông minh tài trí đã để lại một bài học cho đời sâu: Bài học về cách chế ngự cường quyền, cứu dân lầm than. Ông không bị chém đầu mà còn được thưởng. Nghe nói từ đó Càn Long không sai người đến Dương Châu mang Thủy Mật Đào về cho mẹ mình nữa. Nhà thơ, doanh nhân tài ba và dũng cảm Trần Vũ đã cho bọn vua quan cường bạo một bài học và cứu được sinh mạng của bao nhiêu người.
Dương Kỳ Anh
Nguồn Văn nghệ số 1+2/2024
