Ngày 15-9, Cuộc thi và Triển lãm 5 năm điêu khắc toàn quốc đã khai mạc tại Bảo tàng Hà Nội (đường Phạm Hùng, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) với 225 tác phẩm tiêu biểu được lựa chọn giới thiệu tới công chúng.

Cuộc thi và Triển lãm 5 năm điêu khắc toàn quốc là sự kiện nghệ thuật do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo, giao Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức. Đây là lần đầu tiên cuộc thi được tổ chức định kỳ 5 năm/lần (trước đây là 10 năm/lần).

Tuy nhiên, khác với những mong đợi của giới làm nghề, công chúng yêu hội họa, Cuộc thi và triển lãm 5 năm điêu khắc toàn quốc đã không có giải Nhất. Đây được xem là điều đáng tiếc, nhưng cũng phần nào cho thấy sự khắt khe, công tâm trong công tác chấm, xét trao tặng giải thưởng. Ít nhất là đã không có những cơn mưa giải thưởng, tặng thưởng diễn ra tại một cuộc tổng kết mang tính giai đại này

Cuộc thi lần này thu hút 536 tác phẩm của 285 tác giả sáng tác từ năm 2013 đến 2023. Trong đó, có 225 tác phẩm của 164 tác giả được lựa chọn triển lãm. Các tác phẩm đa dạng về chất liệu như sắt, đồng, nhôm, gốm, gỗ, đá, tổng hợp…; tạo hình phong phú như tượng tròn, phù điêu, sắp đặt… 

Đặc biệt, lần này, những tác giả trẻ thế hệ 8X, 9X chiếm số lượng lớn và có sự kế thừa, nối tiếp thế hệ đi trước để hình thành nên diện mạo mỹ thuật Việt Nam đương đại. Họ chiếm phần lớn những giải thưởng cao của cuộc thi thông qua những tác phẩm mang ngôn ngữ hiện đại, nhưng vẫn đậm hơi thở truyền thống, có chiều sâu văn hóa. Điển hình như tác giả Châu Trâm Anh (Bình Dương) với tác phẩm điêu khắc đá trắng “Tình ca phương Nam” lấy cảm hứng từ giai điệu, sản vật, văn hóa đất phương Nam. Tác giả Lê Văn Khuy (Hưng Yên) tiếp tục sáng tạo với phù điêu gốm, kể câu chuyện “Trời tròn, đất vuông”. Trong khi đó, tác giả Nguyễn Văn Tuệ (Hà Nội) chọn chất liệu gỗ để sáng tạo tác phẩm “Anh hùng” với hình tượng là những người lính cứu hỏa.

Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, họa sĩ Lương Xuân Đoàn cho biết, những sáng tác của cuộc thi đã và đang thể hiện tinh thần hội nhập khá tốt. Tất cả đều nằm trong dòng chảy chung của điêu khắc quốc tế, điêu khắc đương đại Việt Nam. Những tác phẩm tham dự cuộc thi và triển lãm đều tập trung cho các tác phẩm tượng trong nhà và ngoài trời. Các tác phẩm được sáng tác theo xu hướng đến gần thiên nhiên, phù hợp với kiến trúc và cảnh quan, chứa đựng những suy tư, chiêm nghiệm của các nghệ sĩ về cuộc sống đương đại, chuyển tải những thông điệp mang tính xã hội, thời cuộc rõ nét.Cùng với lớp trẻ, các nghệ sĩ điêu khắc kỳ cựu vẫn tiếp tục sáng tác, truyền lửa cho thế hệ sau. Tiêu biểu như nhà điêu khắc lão thành Tạ Quang Bạo, tham gia với tác phẩm “Bắc Trung Nam”. Ông kỳ vọng: “Có những tác giả trẻ giỏi hơn thế hệ chúng tôi”.

Nhận diện điêu khắc Việt

16 giải thưởng ( không có giải Nhất) giành cho  cuộc thi  ở trên cả ba chất liệu : Kim loại, đá, phù điêu  gốm  cho thấy xu hướng sáng tác của các nghệ sĩ điêu khắc đã hướng đến tính nhật dụng của sản phẩm. Họ không quá cầu kỳ để tạo tác sản phẩm của mình, điều này đã giúp công chúng và những người hoạt động trong lĩnh vực điêu khắc nhận diện, diệm  mạo điêu khắc Việt Nam, Các tác phẩm thể hiện những chuyển biến về quan niệm nghệ thuật, ngôn ngữ điêu khắc, hình thức biểu đạt và kỹ thuật thể hiện; sự mở rộng, phong phú về tư duy sáng tác, ngôn ngữ tạo hình với nhiều phong cách; sự đa dạng về chất liệu với những tìm tòi thể nghiệm mới của các nghệ sĩ.

Nhìn nhận một cách lạc quan, điêu khắc Việt Nam vẫn đang theo xu hướng sáng tác hiện đại nhờ lực lượng trẻ “có nhiều điều kiện hội nhập, giao lưu, tiếp cận với thế giới, đồng thời luôn có ý thức học hỏi, phát huy thế mạnh của thế hệ đi trước” - giảng viên Khoa Điêu khắc, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Thùy Dương nhận định. Các tác giả đã gắn sáng tác của mình với không gian sống, thiên nhiên, môi trường, kiến trúc chung; tác phẩm có kết nối những sự kiện chính trị - kinh tế - xã hội thời sự... Vậy, có thể kỳ vọng sự bứt phá của nghệ thuật điêu khắc trong lần hội tụ tới

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông cũng ghi nhận, sự kiện được tổ chức không chỉ nhằm tổng kết và đánh giá thành quả lao động sáng tạo nghệ thuật, giới thiệu đến công chúng trong nước và quốc tế các tác phẩm điêu khắc xuất sắc của các nhà điêu khắc, nghệ sĩ, họa sĩ Việt Nam; mà còn  là dịp để nhìn lại một chặng đường phát triển của nghệ thuật điêu khắc Việt Nam.

VN