Nguyễn Chí Hoan

Cuộc thi tiểu thuyết Việt Nam lần thứ IV(2011 – 2013), được kéo dài trong năm 2014, trong đó đặc biệt chú ý tới chủ đề chiến tranh cách mạng và các vấn đề thực tiễn của đổi mới xã hội-đất nước, đã kết thúc với một vài bước tiến đáng chú ý.Các giải thưởng (không có giải nhất) đã được trao cho 12 tác phẩm, gồm 3 giải nhì – “Người thứ hai” của Tô Hải Vân, “Chim ưng và chàng đan sọt” của Bùi Việt Sĩ, “Mảnh vỡ của mảnh vỡ” của Vĩnh Quyền; 9 giải 3 – “Vùng sâu” của Tô Nhuận Vỹ, “Thạch trụ huyết” của Nguyễn Trần Bé, “Hát” của Trần Nhã Thụy, “Dư chấn 3,5 độ Richter” của An Bình Minh, “Gã tép riu” của Nguyễn Bắc Sơn, “Cuộc đời ngoài cửa” của Nguyễn Danh Lam, “Seo sơn” của Vũ Quốc Khánh, “Đốt trúc” của Nguyễn Đắc Như.

Có thể nói ý kiến của nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Liên hiệp VHNTVN, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nhận định khi tổng kết cuộc thi tiểu thuyết lần thứ III  vẫn còn ý nghĩa thời sự với cuộc thi lần thứ IV này. Ông cho rằng: “Thành công quan trọng của cuộc thi chính là thái độ nhập cuộc thể hiện tính tích cực xã hội của nhà văn. Dù xa hay gần, trực tiếp hay gián tiếp, các nhà văn đều có chung điểm xuất phát là muốn tìm câu trả lời cho những vấn đề của thực tại.”       

Dĩ nhiên, đó là những “câu trả lời” bằng đặc thù văn học của các truyện kể, các ẩn dụ và phúng dụ bao trùm những truyện kể đó – nói cách khác, bằng tính tiểu thuyết mà những truyện kể đó vươn tới. Trên phương diện rất được quan tâm ấy, những tác phẩm được giải lần này tiếp tục cho thấy rõ sự phân đôi ngả đường trong quan niệm về tiểu thuyết của những người sáng tác: tiểu thuyết có thể như một sự chưng cất cái thực tại qua văn chương, hoặc như cái thực tại nhân đôi bằng hư cấu văn chương.