Có lẽ, nỗi lo thiếu, thậm chí là không có sách giáo khoa cho năm học mới không phải là vô cớ.

Bởi trong Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV vừa qua, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy cho biết, trong tay bà có thông báo mời thầu in sách giáo khoa của NXB Giáo dục Việt Nam  và ngày mở thầu là 21/5/2023.

Tuy nhiên, báo chí lại đưa tin, trong buổi làm việc với Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ngày 10/5/2023, dựa trên báo cáo của NXB Giáo dục Việt Nam, lãnh đạo Bộ GD&ĐT đã báo cáo rằng tình hình in sách giáo khoa các lớp 4, 8, 11 đạt 79% và sẽ có mặt trên thị trường vào ngày 15/6/2023.

Bà Thúy đặt câu hỏi: “Liệu có phải NXB Giáo dục Việt Nam đang báo cáo thiếu trung thực về tình hình in sách giáo khoa? Điều gì sẽ xảy ra nếu NXB Giáo dục Việt Nam không in kịp sách giáo khoa cho năm học mới?”

Ngay sau đó, phía Bộ GD&ĐT đã có trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn giải thích con số 79% trong báo cáo không phải là sách đã in, mà là kế hoạch và vật tư mà NXB Giáo dục Việt Nam đã chuẩn bị sẵn cho hoạt động in sách các lớp 4, 8, 11.

Trong cuộc họp báo Chính phủ thường kì vào chiều ngày 3/6/2023, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn giải thích về tình trạng thiếu SGK, nhất là SGK lớp 4, 8, 11 theo Chương trình GDPT 2018 như sau: "Nguyên nhân một phần do các địa phương năm nay chọn sách chậm, một phần chờ phê duyệt giá ở một vài địa phương".

Tuy nhiên, hiện tại các địa phương đã phê duyệt đầy đủ các loại sách, theo lời ông Sơn. Bộ đã mở thầu in gần 80% số sách lớp 4, 8, 11 và sẽ in đủ số lượng này trong tháng 6.

"Đến ngày hôm qua, đã tổ chức mở thầu việc in gần 80% số sách, còn khoảng 20% trên cơ sở các địa phương đã báo về đầy đủ để NXB Giáo dục lên kế hoạch tổ chức in. Trong tháng 6 sẽ in đủ 80% và tiếp tục sẽ in hoàn thành để kịp cho năm học mới, đủ sách cho các khối lớp 4, 8, 11. Như vậy sẽ hoàn thành đủ sách cho phổ thông".

Cho tới ngày hôm nay, khi được hỏi, Hiệu trưởng một trường THPT trên địa bàn Văn Lâm , Hưng Yên khẳng định, chưa hề có SGK lớp 11 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống trên địa bàn. Cho tới ngày hôm nay, khi được hỏi, Hiệu trưởng một trường THPT trên địa bàn Văn Lâm , Hưng Yên khẳng định, chưa hề có SGK lớp 11 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống trên địa bàn.

Lời hứa có sách liệu chỉ trên giấy tờ?

Các con số 79% hay 80% kia không rõ là số sách đã được in hay vật tư chuẩn bị cho in sách nhưng  nguy cơ thiếu sách cho năm học mới là rất rõ , ít nhất là đến thời hạn ngày 15/6 như Bộ GD&ĐT đã báo cáo, sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam không thể có mặt trên thị trường .

Có khẳng định này là bởi, theo ghi nhận của PV vào chiều ngày 16/6 với đại diện phân phối phía Bắc của Công ty CP phát hành sách TP HCM – Fahasa thông tin: “Đối với các sách giáo khoa lớp 4, 8,11, đến nay bộ sách Cánh Diều đã cơ bản đủ 100% để bán ra thị trường. Tuy nhiên, về phía sách Kết nối trí thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo  vẫn chưa có hàng và cũng không biết khi nào có hàng. Chúng tôi cũng không nhận được thông tin xác nhận khi nào có sách giáo khoa. Ngoài khối lớp 4, 8, 11 thì một số môn của các khối khác cũng đang thiếu và cũng không biết khi nào có”.

Khi trả lời PV qua số hotline hỗ trợ phụ huynh mua sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam ,  vị tư vấn viên khẳng định sách lớp 4, 8, 11 dự kiến cuối tháng 6 phát hành và đảm bảo đủ sách trong năm học mới.

Nhưng khi phóng viên hỏi: “Vậy đến tháng 9 sẽ có sách giáo khoa hay không?”, tư vấn viên cho biết: “Bên em không khẳng định chắc chắn vì còn căn cứ vào tình hình thực tế, dự kiến phát hành cuối tháng 6 và đảm bảo năm học mới các em sẽ có sách”.

Tại TP Hồ Chí Minh, cửa hàng Cty phát hành sách –TBTH 223 Nguyễn Tri Phương cũng khẳng định, tính đến thời điểm hiện tại, không có SGK lớp 4, 8, 11 bộ Chân trời sáng tạo và Kết nối tri thức của NXB GD VN.

Tương tự, tại cửa hàng 231 Nguyễn Văn Cừ, phường 4, quận 5 của Cty cổ phần đầu tư và phát triển GD Phương Nam, khi phụ huynh đến mua SGK cho con em mình,  cũng không hề có SGK 3 khối trên  của NXB GD VN.

Chầu chực để có sách giáo khoa

Nếu như trước đây, học sinh sẽ được nhận sách dùng cho năm học mới ngay khi kết thúc năm học cũ, thì giờ đây các em lại phải mòn mỏi chờ có sách học.

Trao đổi với PV , đại diện một trường THPT tại phường Quang Vinh, TP Thái Nguyên chia sẻ: “Chúng tôi mới có bộ sách mẫu của khối lớp 11 và tiến hành đăng ký với nhà phân phối nhưng chưa rõ khi nào sẽ có sách.

Rút kinh nghiệm để tránh tình trạng thiếu sách từ các năm trước nhà trường đã đăng ký thừa số lượng để có thể dùng trong thư viện và cho năm học sau, lo lắng nhất là việc sẽ thiếu sách các môn học chính”.

Cô giáo cho biết đến nay hoàn toàn chưa  nhận được  SGK thuộc bộ sách Kết nối tri thức  dù đã đăng ký trước đó.

Cũng chung tình trạng, đại diện một Trường THPT trên địa bàn quận Ba Đình, Hà Nội bày tỏ: “Chúng tôi đã phản ánh nhiều lần về nỗi lo thiếu sách, năm học trước dù tuyển sinh và đăng ký từ tháng 7 nhưng phải chầu chực xếp hàng đến tận tháng 10 các em mới có đủ sách giáo khoa để học. Dù đã đề nghị nhưng sách lớp 11 đến nay chúng tôi vẫn chưa nhận được và rất lo lắng tình trạng thiếu sách lại tiếp diễn”.

Tại Bắc Kạn, chúng tôi được biết, cho tới ngày hôm nay  (17/06/2023) sách giáo khoa lớp 4, 8, 11 của NXB Giáo dục VN  chưa có quyển nào . Còn khi nào có, cũng  không biết. Một hiệu trưởng ở trường TH và THCS Bán trú dân tộc Ba Bể cũng rất lo lắng, bởi nhà trường đã đăng ký sách giáo khoa rất sớm, nhưng thời điểm 15/06 đã qua, sách lớp 4, lớp 8 vẫn bặt vô âm tính.

Tại Hải Phòng,  lãnh đạo của một phòng giáo dục cho biết, phòng ông phụ trách chưa hề  có sách giáo khoa bộ Kết nối tri thức với cuộc sống lớp 4, lớp 8. 

Nếu không có sách giấy, phải thực hiện phương án dùng sách PDF thì may ra học sinh vùng phát triển mới có cơ hội được học. Học sinh miền núi, vùng sâu, vùng xa sẽ không có cơ hội  học bản sách PDF trên mạng vì thiếu phương tiện. Nhưng ngay cả khi photo copy bản PDF để học như phương án tại Thông báo số 612/TB-BGDDT ngày 12/4/2023 của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì ai sẽ chịu kinh phí photo copy?

Trong trường hợp phải in màu bản PDF SGK để học thì NXB Giáo dục Việt Nam có trả tiền cho phụ huynh học sinh nếu họ phải in cho con em học không?

Theo thời hạn nêu trong các Quyết định số 319, 309, 320, 310, 323, 324, 325 các ngày 30/05,  ngày 06/06 và 07/6/2023 của NXB Giáo dục Việt Nam về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ in SGK lớp 4, 8, 11 của cả 2 bộ sách Kết nối và  Chân trời Sáng tạo phục vụ năm học 2023-2034 nhập các kho Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ thì sớm nhất là 4 tháng nữa mới có đủ sách vì hầu hết thời gian hoàn thành hợp đồng in  là 120 ngày.

Như vậy, trong khi thầy trò cả nước tự tin, hối hả bước vào năm học mới, SGK vẫn  lững thững theo sau. Điều đó, gây khó khăn không nhỏ cho việc giảng dạy và học tập.

Và, sự lo lắng của phụ huynh về việc thiếu SGK cho con em trên cả nước học 2 bộ sách Chân trời sáng tạo và Kết nối tri thức với cuộc sống sẽ trở thành hiện thực.                                

PV