PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI (PCTH) THUỐC LÁ:
Đó là chủ đề Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2017, được tổ chức tại Nhà hát Lớn - Hà Nội, sáng ngày 28-5-2017 do Bộ Y tế tổ chức nhằm hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31-5 và Tuần lễ quốc gia không hút thuốc lá từ 25 đến 31-5-2017.
PHÒNG, CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ GÓP PHẦN BẢO VỆ SỨC KHỎE VÀ THÚC ĐẨY SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kêu gọi các quốc gia ưu tiên đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá như một phần của Chương trình Nghị sự 2030 về Phát triển bền vững.
Chương trình này với 17 mục tiêu nhằm đảm bảo không có quốc gia nào đi ngược với sự phát triển. Tất cả các nước đều được hưởng lợi từ hoạt đồng phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả; mọi người dân sẽ được bảo vệ khỏi những tác hại đến sức khỏe và kinh tế do sử dụng thuốc lá.
Phòng chống tác hại thuốc lá đã được xác định rõ ràng trong Kế hoạch phát triển bền vững. Đây là một trong những biện pháp hiệu quả nhất giúp đạt mục tiêu giảm 1/3 trường hợp tử vong sớm trên toàn cầu đến năm 2030 do bệnh không lây nhiễm (NCD) gây ra, bao gồm tim mạch, ung thư và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Trong việc thực hiện Chương trình Nghị sự về Phát triển bền vững, việc tăng cường thực hiện Công ước khung của Tổ chức Y tế thế giới về phòng chống tác hại thuốc lá ở các quốc gia là một mục tiêu mà chính phủ cần đạt được.
PHÒNG, CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ GIÚP ĐẠT ĐƯỢC CÁC MỤC TIÊU TOÀN CẦU KHÁC
Bên cạnh việc góp phần giảm bệnh tật, tử vong, giảm sự bất bình đẳng về sức khỏe, phòng chống tác hại thuốc lá giúp ngăn những tác động xấu đến môi trường do việc trồng, sản xuất, buôn bán và tiêu thụ thuốc lá.
Phòng chống tác hại của thuốc lá góp phần phá vỡ vòng luẩn quẩn: Sử dụng thuốc lá – đói nghèo; chấm dứt nạn đói, thúc đẩy sự phát triển bền vững của nông nghiệp và tăng trưởng kinh tế, ngăn ngừa biến đổi khí hậu. Việc tăng thuế thuốc lá có thể hỗ trợ bảo hiểm cho người nghèo, hỗ trợ chăm sóc y tế và các chương trình phát triển khác của chính phủ.
Bên cạnh các hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá cấp quốc gia, mỗi người dân đều có thể hành động để tạo ra một môi trường không khói thuốc, một thế giới bền vững như: Không hút thuốc lá, bỏ thuốc, không hút thuốc gần mọi người; nhắc nhở người hút thuốc không hút thuốc nơi đông người, không hút thuốc tại nơi có quy định cấm; bảo vệ bạn bè, người thân khỏi tác hại của hút thuốc thụ động, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Nếu không hút thuốc, tiền mua thuốc lá có thể được sử dụng cho các chi tiêu thiết yếu khác như thực phẩm, y tế, giáo dục.
VIỆT NAM TRIỂN KHAI NHIỀU BIỆN PHÁP GIẢM TỶ LỆ HÚT THUỐC LÁ
Theo Tiến sĩ Lokky Wai, Trưởng đại diện văn phòng WHO tại Việt Nam, tổn thất do thuốc lá gây ra vượt xa phạm vi sức khỏe cộng đồng. Thuốc lá giết chết hơn bảy triệu người mỗi năm, và 80% những người này sống ở các quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình. Đồng thời, nó gây ra tổn thất kinh tế lên tới hơn 1.400 tỷ USD/năm, bao gồm chi phí điều trị bệnh và mất năng suất lao động do thuốc lá. Các nước đang phát triển gánh chịu 40% tổn thất kinh tế toàn cầu do sử dụng thuốc lá. Trong đó, tại Việt Nam, tổn thất do thuốc lá chiếm tới gần 1% GDP mỗi năm.
Việt Nam cũng đã triển khai nhiều biện pháp để ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá. Hơn ba năm từ khi thực hiện Luật Phòng chống tác hại (PCTH) thuốc lá, 62 tỉnh, thành phố; 18 bộ, ngành, tổ chức chính trị xã hội thành lập ban chỉ đạo PCTH thuốc lá.
Hiện nay, 70% số công đoàn cơ sở trên cả nước triển khai môi trường làm việc không khói thuốc lá. Ít nhất 150 nhà máy, xí nghiệp trong toàn quốc thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc, trong nhà.
Công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá được bước đầu triển khai, trong đó Bệnh viện Bạch Mai được giao nhiệm vụ thành lập Trung tâm tư vấn cai nghiện. Sau gần hai năm triển khai, tổng đài tư vấn cai nghiện thuốc lá miễn phí 1800-6606 tại Bệnh viện Bạch Mai đã nhận 13.596 cuộc gọi xin tư vấn cai nghiện thuốc lá. Công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá được triển khai tại 10 bệnh viện ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam nhằm tạo điều kiện tốt nhất để hỗ trợ người dân có nhu cầu cai thuốc lá.
Tại buổi lễ mít tinh, đại diện Quỹ PCTH thuốc lá cũng cho biết, đến nay, tỷ lệ hút thuốc lá trong học sinh từ 13-15 tuổi giảm từ 3,3% năm 2007 xuống 2,5% năm 2014. Tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại nơi làm việc, nơi công cộng trên phương tiện giao thông công cộng giảm được từ 12 đến 15%.
Ở người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên, so với năm 2010 tỷ lệ hút thuốc trong nam giới Việt Nam có xu hướng giảm (từ 47,4% xuống 45,3%). Trong đó, tỷ lệ hút thuốc lá điếu của nam giới khu vực thành thị giảm được 6,5%.
Trong ba tháng đầu năm 2017, tại Hà Nội, đoàn kiểm tra liên ngành đã kiểm tra tại 171 cơ sở nhà hàng, khách sạn, phạt 23 đơn vị với số tiền phạt gần 60 triệu đồng. Tại Hải Phòng, các cơ quan chức năng của thành phố Hải Phòng cũng đã kiểm tra 62 đơn vị, cơ sở kinh doanh, các khách sạn nhà hàng, cửa hàng bán lẻ thuốc lá, phạt 12 đơn vị với số tiền 30 triệu đồng.
KIỂM SOÁT THUỐC LÁ HIỆU QUẢ NHẤT BẰNG TĂNG THUẾ THUỐC LÁ
Phát biểu tại lễ mít tinh, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, nếu không có các biện pháp ngăn chặn kịp thời thì trong thế kỷ XXI, tổng số ca tử vong do các căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá sẽ lên tới một tỷ người. Trong thời gian tới, Quỹ PCTH thuốc lá, Bộ Y tế sẽ tiếp tục hỗ trợ các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố đẩy mạnh thực hiện Luật PCTH thuốc lá, nhân rộng các mô hình môi trường không khói thuốc; tăng cường tư vấn cai nghiện thuốc lá…
Theo khuyến cáo của WHO, các kết quả trong phòng chống tác hại thuốc lá có thể được cải thiện hơn rất nhiều bằng cách tăng đáng kể thuế thuốc lá, vì đây là biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất.
“Thuế thuốc lá ở Việt Nam hiện chỉ chiếm khoảng 40% giá bán lẻ hiện nay, thấp hơn mức trung bình của thế giới là 58%, và thấp hơn rất nhiều so với mức khuyến cáo của WHO là 75% giá bán lẻ” – TS Lokky Wai cho biết.
Khi tăng thuế thuốc lá, sẽ giúp giảm hút thuốc, đồng thời nó sẽ giúp tăng doanh thu thuế của Chính phủ. Do đó, tăng thuế thuốc lá được gọi là một biện pháp lợi cả đôi đường: Lợi cho sức khỏe cộng đồng và lợi cho thu thuế của Chính phủ.
Tại lễ mít tinh, đại diện Quỹ PCTH thuốc lá cho biết, sẽ có nhiều biện pháp quỹ này đang triển khai trong nhiều năm tới, trong đó chú trọng nhất là nghiên cứu về tác động của việc tăng thuế thuốc lá hiện nay đến tiêu dùng các sản phẩm thuốc lá và cần có lộ trình tiếp tục tăng thuế đến mức có thể giúp giảm tỷ lệ hút thuốc, đồng thời cũng giúp tăng nguồn thu đáng kể cho ngân sách.
Đồng thời, nghiên cứu về tình hình thực tế vi phạm quy định cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá, nghiên cứu về thực trạng trồng cây thuốc lá và đề xuất phương hướng chuyển đổi ngành nghề cho người trồng cây thuốc lá.
V.T
Văn nghệ số 22/2017
