Chào mừng kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11/2005 -23/11/2023), sáng nay 22/11,  Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã tổ chức tiếp nhận, tri ân và mở cửa trưng bày một số hiện vật tiêu biểu được hiến tặng năm 2023.

“Chúng tôi với tấm lòng thành, muốn lan tỏa những nghĩa cử cao đẹp của biết bao người và nhân đây cũng kêu gọi, khuyến khích các nhà sưu tập, các nghệ sỹ, bà con nhân dân, tích cực tham gia vào sự nghiệp bảo tồn và trao truyền để phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. Xin tri ân những tổ chức, cá nhân đã và sẽ hiến tặng hiện vật làm phong phú bộ sưu tập cho Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, góp phần mang đến cho công chúng, nhất là du khách từ xa đến, có dịp thưởng lãm và cảm thụ các giá trị văn hóa đa dạng”, ông Hà Thanh Vân – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật chia sẻ.

Ông Nguyễn Trọng Thao – Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Đà Nẵng (giữa) trao Giấy khen và tặng hoa tri ân NSNA Ông Văn Sinh (bên trái), ông Hà Phước Mai (đại diện cho họa sỹ Hồ Mộng Nhã Uyển)

Được biết, qua lời kêu gọi, vận động, năm 2023, Bảo tàng Mỹ Thuật Đà Nẵng đã nhận được nhiều hiện vật có giá trị và chất lượng nghệ thuật cao. Đặc biệt, nhiều nhà sưu tập, nhà nghiên cứu, các họa sỹ, và nghệ nhân đã tiên phong, sẵn lòng hiến tặng những tác phẩm quý. 

Tổng kết các đợt hiến tặng trong năm, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã tiếp nhận số lượng rất lớn tác phẩm, hiện vật, bao gồm 67 tranh kính, tranh sơn mài dân gian miền Nam do Tiến sỹ nhà nghiên cứu Nguyễn Thị Thu Hòa hiến tặng; 38 sản phẩm sơn mài dân gian Bình Dương từ Nghệ nhân Ưu tú Trương Quan Tịnh (Năm Tịnh); 2 tác phẩm “Trường Sơn lá đỏ” và “Trường Sơn con đường mới” của họa sĩ Lý Khắc Nhu (Thành phố Hồ Chí Minh); bộ sưu tập ảnh, gồm 52 tác phẩm “Đà Nẵng ký ức và hiện tại” (in trên chất liệu canvas) của Nghệ sỹ nhiếp ảnh Ông Văn Sinh.

Ông Hà Thanh Vân – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng tiếp nhận tác phẩm hiến tặng của đại diện cho họa sỹ Hồ Mộng Nhã Uyển, ông Hà Phước Mai (bìa trái ảnh)...Ảnh: T.Ngọc.

Đặc biệt, nhiều tác phẩm hiến tặng được sáng tác hay sưu tập rất kỳ công, từ nước ngoài, gửi về tặng cho Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng. Trong đó, có 38 tác phẩm đồ họa của nhóm họa sỹ Boston, Massachusetts, Hoa Kỳ; tác phẩm “Thuyền đò trên bến sông Hàn” của họa sĩ Hồ Mộng Nhã Uyển (Việt kiều tại Mỹ, thông qua người thân tại Đà Nẵng, hiến tặng). Bộ sưu tập 253 hiện vật có 131 tranh tác phẩm nghệ thuật, 16 tác phẩm tạo hình trên đá, 19 bản kẽm in, 71 khuôn tạo hình, 16 dụng cụ chế tác và ngoài ra có 14 tài liệu khoa học phụ, 20 hình ảnh về hoạt động nghệ thuật của họa sỹ Lê Bá Đảng, được ông bà Lê Tất Luyện - Thụy Khuê cùng gia đình họa sỹ hiến tặng. Thành phố Đà Nẵng đã cử một Đoàn công tác ra nước ngoài, nhận hiện vật và cẩn thận mang về. Bên cạnh đó, còn có tác phẩm “Không phai mờ dấu xưa 1” của họa sỹ Hoàng Thị Kim Chi (Kimchi Hoàng), tác phẩm “Khai Hoa 4” trúc chỉ của họa sỹ Ngô Đình Bảo Vi.

Chào mừng kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam năm 2023, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã chọn trưng bày giới thiệu đến công chúng khoảng 65 hiện vật và tác phẩm.

Tác phẩm tranh sơn mài dân gian - Hai Bà Trưng – của Nghệ nhân ưu Tú Năm Tịnh hiến tặng

Theo ông Hà Thanh Vân, với số lượng 474 hiện vật được hiến tặng trong năm 2023, Quỹ hiện vật, tác phẩm của Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã thực sự  phong phú và đa dạng. “Điều đáng nói, phần lớn hiện vật hiến tặng, năm nay, cũng như các năm trước, đều được chính các tác giả (là họa sỹ, nhà điêu khắc, nghệ nhân …) hay các nhà sưu tập, nhà nghiên cứu, đã bỏ rất nhiều thời gian sưu tầm, trân trọng gìn giữ, bảo quản vô cùng cẩn trọng trong nhiều năm qua, nay họ quyết định tặng lại cho Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng. Điều này thể hiện sự tha thiết muốn đóng góp cho cộng đồng, cho đất nước. Bảo tàng chúng tôi sẽ tiếp tục gìn giữ lâu dài, đặc biệt, thông qua các đợt trưng bày, triễn lãm phát huy hiệu quả giá trị nghệ thuật của mỗi tác phẩm, hiện vật được hiến tặng”, ông Vân nhấn mạnh.

Thạc sỹ Nguyễn Thị Trinh – Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng giới thiệu một tác phẩm của họa sỹ Lê Bá Đảng.

Những câu chuyện ẩn chứa

Trong số những tác phẩm, hiện vật được chọn trưng bày, có 2 cuốn truyện tranh vẽ tay của ông Vĩnh Khoa (lúc tác giả còn ở quê nhà, chưa hề học mỹ thuật) và 12 cuốn truyện tranh (lúc đã thành danh, nổi tiếng) của họa sỹ Vĩnh Khoa. Bộ truyện tranh này, do ông Thierry Demaseure, một nhà sưu tập người Bỉ hiến tặng.

“Đây là câu chuyện rất cảm động. Trước hết 2 cuốn truyện tranh vẽ tay của họa sỹ Vĩnh Khoa lúc ông mới 13 tuổi, đánh dấu giai đoạn khai mở tài năng sáng tác bẩm sinh của họa sỹ. Sau này, ông sang Bỉ định cư, và trở thành tác giả của nhiều tập truyện tranh nổi tiếng khắp châu Âu. Nhiều nhà làm phim hoạt hình của Mỹ, lặn lội sang Bỉ tìm ông, mời hợp tác. Những nét vẽ đầu tiên của một họa sỹ tài hoa sau này, thật vô cùng quý giá. Trân quý nữa là Nhà sưu tập Thierry Demaseure. Dường như, những tập truyện tranh (của họa sỹ Vĩnh Khoa) đã sưu tầm được, nhà sưu tập dành gửi tặng lại cho chính bảo tàng mỹ thuật ở quê hương tác giả các tập truyện” Thạc sỹ Nguyễn Thị Trinh – Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng chia sẻ.

Cách hôm nay vừa đúng một tuần, ngày 15/11/2023, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng cũng đã tiến hành mở niêm phong, bộ sưu tập tranh, tác phẩm điêu khắc quý hiếm, cùng nhiều hiện vật khác, của họa sỹ Lê Bá Đảng, được ông bà Lê Tất Luyện - Thụy Khuê hiến tặng.

Lê Bá Đảng là danh họa, nhà điêu khắc nổi tiếng người Pháp gốc Việt. Quê quán ở làng Bích La Đông, xã Triệu Đông (nay thuộc xã Triệu Thành), huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông mất (năm 2014) tại Paris, Cộng hòa Pháp.  Ông đến Pháp trong hoàn cảnh nghèo khó của “một thân phận đầy buồn tủi: những người lính thợ Đông Dương”, những người bị di cư cưỡng bức. Vừa mưu sinh, vừa đi học, nhưng ông đỗ thủ khoa Trường Mỹ thuật ở Toulouse, Pháp (École des beaux-arts de Toulouse, sau này là École supérieure des beaux-arts de Toulouse).

Sang Pháp, Lê Bá Đảng sống trong một hẽm phố rất nhỏ của Paris. Con phố nhỏ này có tên là La Rue du Chat qui pêche (đường Mèo câu cá hay Phố mèo cá). Ông nổi tiếng từ đây với các bức ký họa mèo 1 nét độc đáo riêng có của phong cách Lê Bá Đảng. Sau này, trở thành một họa sỹ có khối lượng tác phẩm rất đồ sộ, ông đã khẳng định một trường phái hội họa có tên là lebadagraphic.

Ông Nguyễn Trọng Thao – Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Đà Nẵng với bức ký họa 1 nét về Mèo của họa sỹ Lê Bá Đảng.

Lê Bá Đảng được thế giới biết đến qua những giải thưởng danh giá về nghệ thuật: "Nghệ sĩ có tài năng và tư tưởng nhân đạo" năm 1989 (của Hoa Kỳ); “Người nổi tiếng toàn cầu” năm 1992 (do Hội đồng nghệ thuật Anh bầu chọn); Huân chương “Văn hóa nghệ thuật Pháp” năm 1994. Tại Pháp, ông cũng được tôn vinh là Nghệ sỹ bậc thầy (Maîtres artiste peintre) của hai thế giới đông - tây.

Từ ngày 11/8/2023 đến ngày 18/8/2023, UBND thành phố Đà Nẵng đã cử đoàn công tác (do Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Đà Nẵng, ông Nguyễn Trọng Thao, làm Trưởng đoàn), bay đến Nice, sau đó về vùng Les Issambres (Roquebrune-sur-Argens), rồi lên Paris để tiếp nhận bộ sưu tập tranh, cùng nhiều hiện vật của họa sỹ Lê Bá Đảng được ông bà Lê Tất Luyện - Thụy Khuê hiến tặng.

“Với tấm lòng yêu quê hương Việt Nam, ông bà Lê Tất Luyện - Thụy Khuê  đã tạo mọi điều kiện tốt nhất, giúp đoàn công tác hoàn thành tốt công việc tiếp nhận tất cả các tác phẩm, đóng gói và vận chuyển toàn bộ bộ sưu tập tranh của họa sĩ Lê Bá Đảng về Đà Nẵng.

Cảm kích sự trân quý di sản văn hóa của thành phố, khi cử hẳn một đoàn công tác ra nước ngoài để đón nhận. Ông bà đã cố công tìm kiếm trong kho lưu giữ, sắp xếp theo từng bộ hiện vật, và đã tặng với số lượng tổng cộng là 253 hiện vật, bao gồm 131 tác phẩm nghệ thuật (101 tranh, 30 tượng với các chất liệu gốm, sắt, đồng, đá), 16 bản tạo hình trên đá, 19 bản kẽm in, 71 khuôn tạo hình, 16 dụng cụ chế tác của họa sỹ Lê Bá Đảng”, ông Hà Thanh  Vân – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng kể.

Ngoài ra, còn có và 14 tài liệu khoa học phụ, 20 hình ảnh về hoạt động nghệ thuật của họa sỹ. Đây là bộ sưu tập bao quát các giai đoạn sáng tác của họa sỹ Lê Bá Đảng, với những tác phẩm do ông sáng tác bằng nhiều chất liệu, kỹ thuật, thể loại và chủ đề khác nhau, đa phần các tác phẩm được bảo quản tốt.

“Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, trở thành bảo tàng duy nhất có được một bộ sưu tập lớn về cả số lượng hiện vật, trong đó, phải nói đến những phương tiện và dụng cụ chế tác đã gắn bó suốt cuộc đời sáng tác của họa sỹ - nhà điêu khắc Lê Bá Đảng (từ con dấu mộc, bản kẽm in, đến khuôn tạo hình, rồi công cụ, đồ dùng trong công việc tạo tác, …). Còn về tác phẩm nghệ thuật của ông, thì ngoài số lượng rất nhiều, phải nói đến giá trị ở tầm vô giá” – Họa sỹ Trương Nguyễn Nguyên Kha, Trưởng phòng Nghiệp vụ - Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, khẳng định. 

Bảo tàng dự định sang năm 2024, ngay trong những tháng đầu năm, sẽ mở một triển lãm lớn, để “có lời thưa”  với công chúng yêu nghệ thuật thị giác, rằng toàn bộ hiện vật, qua nhiều chặng đường dài, cuối cùng đã được đưa về an toàn và nay ra mắt người xem, đúng với tâm nguyện của những người đã hiến tặng

Đi vào hoạt động cuối năm 2016, đến nay, mới gần tròn 7 năm, nhưng Quỹ hiện vật của Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, đã đạt đến con số  2.533 hiện vật. Xin tri ân và bày tỏ lòng ngưỡng mộ với những Người đã sẵn sàng trao truyền, nhiều giá trị vượt thời gian; và cả những người đã có công lớn trong kêu gọi, vận động, kết nối, góp sức vào sự nghiệp bảo tồn, gìn giữ di sản văn hóa - nghệ thuật Việt./.

Trần Ngọc