NHỮNG LẦM TƯỞNG VÀ SỰ THẬT VỀ THUỐC LÁ MỚI
Các lầm tưởng
- TLĐT/TLNN an toàn hơn thuốc lá điếu truyền thống
- TLĐT/TLNN là giải pháp giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống
- TLĐT/TLNN là sản phẩm dành cho NGUỜI TRƯỞNG THÀNH ĐANG HÚT THUỐC nhằm mục tiêu bỏ thuốc và không nhắm tới giới trẻ.
- Với TLĐT/TLNN, ngành công nghiệp thuốc lá đang nỗ lực “vì thế giới không khói thuốc”
Tác hại đã rõ của sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng:
- Gây nghiện, ảnh hưởng phát triển não bộ, đóng vai trò gây bắt đầu và tăng nguy cơ sử dụng thuốc lá thông thường do nicotine.
- Gây bệnh cấp và mãn tính nguy hiểm: hội chứng tổn thương hô hấp cấp (EVALI), tử vong, phơi nhiễm các chất độc gây ung thư, tim mạch, hô hấp.
- Gây chấn thương nghiêm trọng do cháy nổ (pin).
- Nguy cơ ngộ độc, bao gồm cả sử dụng chất ma túy do không kiểm soát được hàm lượng nicotine và hương liệu.
Tổ chức Y tế thế giới kết luận:
- “Tất cả các loại thuốc lá đều độc hại bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng” và “không có bằng chứng nào chứng minh rằng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá thông thường”. (Tổ chức Y tế thế giới, 2019)
Bằng chứng không đáng tin cậy
- Kết quả không dựa trên nghiên cứu khoa học mà chỉ dựa vào ý kiến của 12 chuyên gia.
- Tạp chí y khoa uy tín, The Lancet, đánh giá: “ý kiến của một nhóm nhỏ các cá nhân không có chuyên môn về kiểm soát thuốc lá hầu như thiếu hoàn toàn bằng chứng về tác hại”
Mâu thuẫn lợi ích
- Nghiên cứu được tài trợ bởi Cơ quan Y tế Châu Âu-Thụy Sĩ (Euroswiss Health) – đơn vị có liên kết với ngành công nghiệp thuốc lá;
- Hai thành viên trong nhóm chuyên gia làm tư vấn cho nhà phân phối và sản xuất thuốc lá điện tử.
Tuyên bố FDA Mỹ phê duyệt sản phẩm thuốc lá nung nóng (IQOS của PMI) là sản phẩm giảm thiểu rủi ro là không đúng sự thật
- IQOS chỉ được FDA phán quyết là sản phẩm điều chỉnh/giảm phơi nhiễm, không đồng nghĩa với giảm hại
- FDA KHÔNG CHO PHÉP IQOS được tiếp thị là sản phẩm giảm rủi ro và nêu rõ IQOS không đáp ứng tiêu chuẩn điều chỉnh rủi ro
- Trong hồ sơ của PMI gửi FDA, bản thân PMI cũng thừa nhận:
- Việc chuyển sang sử dụng IQOS chưa được chứng minh là giảm nguy cơ mắc bệnh liên quan tới thuốc lá, so với thuốc lá điếu truyền thống
- HeatSticks chứa nicotine và gây nghiện
- Sử dụng hệ thống IQOS có thể gây hại cho sức khoẻ
SỰ THẬT: TLĐT, TLNN KHÔNG CÓ CÔNG DỤNG CAI NGHIỆN THUỐC LÁ ĐIẾU THÔNG THƯỜNG
- Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện không có bằng chứng khoa học chứng minh thuốc lá điện tử có thể giúp cai nghiện thuốc lá điếu truyền thống. (Hội nghị FCTC/COP 7)
- Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á: Các sản phẩm phân phối nicotine thay thế, như TLĐT và TLNN, bằng cách nhanh chóng đưa nicotine vào não tương tự như thuốc lá, giúp duy trì chứ không làm mất đi việc nghiện nicotine. (SEATCA, 2020)
- Ngược lại, bằng chứng cho thấy sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng làm tăng nguy cơ sử dụng cùng lúc các loại thuốc lá:
- Tại Mỹ: Hầu hết người sử dụng TLĐT để cai thuốc lá đều không bỏ được thuốc lá, thay vào đó họ tiếp tục sử dụng đồng thời cả TLĐT và thuốc lá điếu truyền thống. (CDC Hoa kỳ)
- Tại Nhật Bản: 2/3 người dùng TLNN sử dụng đồng thời TLNN và thuốc lá điếu. (Báo cáo WHO, 2020)
CÁC SẢN PHẨM THUỐC LÁ MỚI CẢN TRỞ NỖ LỰC GIẢM SỬ DỤNG THUỐC LÁ
Các sản phẩm thuốc lá mới làm tăng nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu (hiệu ứng gate way) ở giới trẻ
- Một nghiên cứu phân tích dữ liệu tổng hợp tại Hoa Kỳ cho thấy người trẻ tuổi thử sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá truyền thống cao hơn 3,5 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử. (Samir Soneji et al, 2017)
- Ở Mỹ, sự gia tăng gần đây trong sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên đã dẫn đến việc tăng 59% sử dụng bất kỳ sản phẩm thuốc lá nào ở học sinh trung học (từ 19,6% năm 2017 lên 31,2% năm 2019).
SỰ THẬT: CÁC SẢN PHẨM THUỐC LÁ MỚI ĐANG NHẰM VÀO GIỚI TRẺ ĐỂ TẠO RA MỘT THẾ HỆ NGHIỆN THUỐC LÁ MỚI
Tổng quan chính sách đối với TLĐT, TLNN
- 34 quốc gia/vùng lãnh thổ cấm TLĐT
Argentina, Brazil, Brunei Darussalam, Cabo Verde, Cambodia, Democratic People’s Republic of Korea, Ethiopia, Gambia, India, Iran (Islamic Republic of), Iraq, Jordan, Lao People’s Democratic Republic, Malaysia, Mauritius, Mexico, Nicaragua, Norway, occupied Palestinian territory, Oman, Panama, Qatar, Singapore, Sri Lanka, Suriname, Syrian Arab Republic, Thailand, Timor-Leste, Türkiye, Turkmenistan, Uganda, Uruguay, Vanuatu, and Venezuela
87 quốc gia thông qua một hay nhiều biện pháp để kiểm soát TLĐT
KIỂM SOÁT CHẶT BẰNG CÁC BIỆN PHÁP PCTHTL
21 quốc gia/vùng lãnh thổ Cấm HTPs:
Bahrain - Brunei - Brazil - Cambodia - Ethiopia - Hong kong - India - Lao PDR - Macau - Mexico - Norway - Qatar - Singapore - Sri Lanka - Taiwan - Thailand - Turkiye – Uganda-Australia - Finland – Malta
86 quốc gia có quy định kiểm soát thuốc lá làm nóng với các quy định khác nhau bao gồm:
- Cấm tất cả sản phẩm có hương vị: 3 quốc gia
- Hạn chế hương vị: 11 quốc gia
- Môi trường không khói thuốc: 57 quốc gia
- Cảnh báo sức khỏe trên bao thuốc: 46 quốc gia
- Cấm/hạn chế quảng cáo, khuyến mãi, tài trợ sản phẩm: 67 quốc gia
Việt Thắng (nguồn Quỹ PCTH của thuốc lá – Bộ Y tế)
