NGUYỄN HIẾU
Ngành giáo dục Việt Nam trên dưới một thập niên vừa qua đang lộ ra nhiều bất cập, không phù hợp với tiến trình đổi mới và mở cửa của đất nước. Nhưng cao điểm của sự bất cập này diễn ra từ vài tháng đầu của năm 2015.
Đầu tiên là việc Bộ Giáo dục & Đào tạo triển khai cho các trường tiểu học thực hiện thông tư 30. Đó là việc bỏ cho điểm đánh giá kết quả học tập của các lớp thuộc chương trình tiểu học. Với thông tư này, các danh hiệu kinh điển dành để khen thưởng các học sinh đạt kết quả học tập, rèn luyện tốt bị bãi bỏ để thay thế vào đó là việc học sinh tự bình bầu cho nhau về học lực, về thái độ trong quá trình học tập, để cuối cùng là sự lạm phát các giấy khen với những lời khen tuỳ tiện kiểu “có cố gắng trong môn tiếng Việt’, “Có khả năng đoàn kết bạn bè. Con cố lên”… Rồi gần đây là chuyện Bộ lại làm dư luân nổi sóng khi thay thế các từ lớp trưởng, lớp phó quen thuộc đối với học sinh ở các lớp thuộc các hệ phổ thông bằng các danh hiệu mang chất “chức tước” của người lớn, như “Chủ tịch” và “Phó chủ tịch” của “Hội đồng tự quản lớp”… Dư luận xã hội xung quanh hai hiện tượng này chưa lắng xuống thì trong tháng 7 này, không ít các trường Đại học, Cao đẳng, trung cấp… do Bộ Giáo dục & Đào tạo quản lý lại lộ ra hiện trạng kỳ quặc xung quanh việc tuyển sinh năm học mới mà có lẽ không có quốc gia nào trên thế giới thực hiện.
Theo như tin chính thức thì ngày 20-7-2015, tất cả các trường thuộc hệ Trung học phổ thông (THPT) sẽ hoàn tất việc chấm thi tốt nghiệp, và 14 giờ ngày 23-7, Bộ sẽ công bố điểm thi tốt nghiệp quốc gia hệ THPT để từ đó chọn ra những học sinh đạt điểm chuẩn vào các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp… Bất chấp chưa có điểm thi quốc gia, bất chấp quy chế về việc phải có điểm thi tốt nghiệp THPT để căn cứ tuyển vào các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp… một chiến dịch tuyển sinh ngược đời đã được phát động rầm rộ ở nhiều trường Đại học, Trung cấp trên nhiểu địa phương. Có trường chỉ tìm cách thu thập thông tin từ nhiều nguồn đồng thời chuẩn bị hàng loạt những giấy báo cho các thi sinh có tên trong dach sách để gửi theo kiểu “rải bom” nhằm thu hút học sinh. Đó là chưa kể không ít trường còn tung ra các chiêu khuyến mại không khác các cơ sở kinh doanh ở các nghề khác, như tặng đồng phục, tặng điểm khuyến khích… Nên đã xảy ra tình trang có em chỉ đạt số điểm là 7 cũng trở thành sinh viên trường Đại Học ….
Tại sao có tình trạng vô lối như thế?...
Nguyên nhân chính bắt đầu từ việc các trường Đại học mở quá nhiều các ngành học để đào tạo không chính quy theo phương pháp tại chức hoặc liên thông. Với cách làm này các trường chỉ chú ý đến mục tiêu số lượng người học mà quên hoặc xem nhẹ chất lượng. Cùng một chương trình giảng dạy ở hệ chính quy học trong một học kì, thậm chí một năm sang hệ không chính quy chương trình này bị cắt xén đến mức tối đa. Chính cách đào tạo như vậy đã trở thành môi trường dung dưỡng cho các tệ nạn bán điểm, tệ nạn phong bì, học hộ, học thuê, học để có tấm bằng một cách hình thức…
Nguyên nhân thứ hai phải kể đến sự bùng nổ vô tội vạ các trường đại học, cao đẳng. Việc gia tăng số lượng trường đại học, cao đẳng này không căn cứ theo nhu cầu của xã hội mà chỉ thuần túy kinh doanh bằng con đường thu hút học sinh vào trường.
Vì kinh doanh bằng giảng dạy đại học, cao đẳng như vậy nên hầu như hiện nay hầu như tỉnh nào cũng có trường ở các cấp học này (có tỉnh có tới 3,4 trường, trừ Đắc Nông mới thành lập). Rõ ràng là với số lượng trường đông đảo như vậy thì làm sao không có tình trạng chiêu sinh kiểu chụp giật như tình trạng đang diễn ra khi năm học mới đang chuẩn bị bắt đầu. Quả là một sự trớ trêu…
Nguồn Văn nghệ số 32/2015
