“Năm nay chúng ta kỷ niệm 47 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước trong bối cảnh có gì mới?”. Câu hỏi ấy của một Việt kiều ở xa Tổ quốc vừa trở về sau ngày Việt Nam mở cửa hoàn toàn cho ngành du lịch vào trung tuần tháng 3 vừa qua. Ông bảo: mấy năm nay không chỉ người Việt mình mà đồng bào ta làm ăn, sinh sống ở nước ngoài rất vui khi nhắc tới cụm từ hội nhập quốc tế, hòa giải, hòa hợp dân tộc. Nhờ chính sách hòa hợp dân tộc mà lòng nhân ái giàu thêm, tôn trọng, yêu thương con người, thu hút nhân tài, xóa bỏ hận thù trong quá khứ… Đó là con đường để đi nhanh và đi xa. Đó chính là nội dung quan trọng của đại đoàn kết toàn dân tộc!
Nhưng còn “cái mới”? Phải chăng đó là cái mới trong trạng thái bình thường mới? Đại dịch Covid-19 như cơn bão tàn phá khắp các quốc gia trên hành tinh này. Ít ai ngờ rằng, bước sang năm thứ ba và thứ tư mà đại dịch vẫn vô cùng dữ dội, gây biết bao hiểm họa, tai ương cho con người. Thiệt hại về tính mạng, tài sản thật không khác gì một cuộc chiến tranh quy mô toàn thế giới. Vậy thì “cái mới” lúc này, có lẽ không gì khác hơn là phải sống chung với dịch dã, thích ứng an toàn, để thực hiện cho được “hai chữ P” là phục hồi và phát triển sản xuất. Cái mới lúc này là niềm lạc quan được tạo dựng từ chính những gì ta đã vượt qua, ta đã thành công, dù mới chỉ là bước đầu. Cái mới lúc này là tinh thần thần tốc, táo bạo của thời kỳ xây dựng nền kinh tế số, xã hội số, đi liền theo đó là một bộ máy chính quyền tinh gọn và hiệu quả mà chúng ta thường nói gọn là chính quyền số. Và cái mới lúc này là mỗi người tự làm mới chính mình...
“Thần tốc hơn nữa, táo bạo hơn nữa!...”, mệnh lệnh ấy vang lên cách nay gần nửa thế kỷ. Bức điện được gửi đi trước khi Chiến dịch Hồ Chí Minh khai hỏa, do Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam truyền lệnh. Mệnh lệnh như lời hiệu triệu toàn quân ta mau xốc tới chiến trường, bước vào trận đánh lớn cuối cùng của dân tộc trong thế kỷ XX. Và thời khắc lịch sử huy hoàng của dân tộc đã đến: 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1945, lá cờ cách mạng tung bay trên Dinh Độc Lập. Toàn thắng về ta! Đại thắng mùa xuân 1975 đã chứng minh trí tuệ và tài thao lược của Đảng ta, tinh thần đấu tranh anh dũng, ngoan cường của dân ta trong đấu tranh chống ngoại xâm. Chiến thắng vĩ đại này đã đi vào lịch sử nước ta như một Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa trong thế kỷ XX. Kể từ đó, ngày 30-4-1975 đã đi vào lịch sử dân tộc như một mốc son chói lọi đưa đất nước ta bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội!
Là một đất nước từng kinh qua nhiều năm chiến tranh, người Việt Nam hiểu sâu sắc hơn ai hết giá từng tấc đất. Ôn lại lịch sử dân tộc càng thêm trân trọng những giá trị của hòa bình, ổn định và phát triển. Trong những năm gần đây, nhiều cuộc biến động lớn nối tiếp nhau. Kinh hoàng nhất là đại dịch Covid-19 lan nhanh như một cơn bão khắp toàn cầu. Những thiệt hại về tính mạng và tài sản là vô cùng lớn. Rồi cuộc chiến thương mại và thuế quan giữa hai cường quốc Mỹ - Trung Quốc; cuộc xung đột của Nga đối với nước láng giềng Ukraine, sau rất nhiều cố gắng về ngoại giao, sau nhiều lần đàm phán vẫn còn những khác biệt lớn trong đàm phán hòa bình. Không dễ tìm tiếng nói chung là vì lợi ích dân tộc, vì chiến tranh ngày nay đã khác rất nhiều so với những cuộc chiến tranh từng xảy ra trong lịch sử thế giới. Khác về mục tiêu, khác về phương thức, về con người, vũ khí, thiết bị quân sự… Đúng như nhà văn Pháp Paul Valery nhận xét: “Chiến tranh là một loại hành động xuẩn ngốc mà những người không quen biết bỗng giết nhau vì vinh quang và lợi lộc của những người biết nhau mà không giết nhau”. Loại chiến tranh như thế này được lạnh lùng gọi bằng cái tên: “chiến tranh ủy nhiệm”!
Tất cả những biến động nêu trên tác động rất mạnh vào quá trình toàn cầu hóa đang diễn ra nhanh chóng trong vòng bốn thập niên gần đây. Điều dễ thấy là, nó làm đứt gãy nghiêm trọng chuỗi cung ứng toàn cầu. Hệ lụy của các cuộc chiến khiến cho nguồn nguyên liệu thô của Nga và Ukraine không sang được châu Âu; phân bón của Nga, Belarus không đến được châu Á; ngũ cốc và dầu thực vật từ Ukraine bị tắc nghẽn v.v… Ở Việt Nam, từ cuối tháng 2-2022, khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tấn công Ukraine, người nông dân ở hai vựa lúa Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long hình dung rõ hơn về một ngôi làng toàn cầu, cảm nhận rõ mức độ ảnh hưởng của nó, khi buổi sáng vừa ngủ dậy đã thấy giá phân bón, vật tư nông nghiệp tăng chóng mặt. Ấy là chưa kể giá nhiều mặt hàng thiết yếu trên thị trường cũng “bén lửa” theo giá xăng tăng lên vù vù, hạ xuống nhỏ giọt…
*
Trước những tác động rất lớn của tình hình quốc tế, từ cuối năm 2021 đến nay, đất nước ta đã chuyển hướng mạnh mẽ, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, để tập trung cho mục tiêu phục hồi và phát triển kinh tế. Mệnh lệnh “thần tốc” một lần nữa lại vang lên. Rõ nhất là chiến dịch tiêm vắc-xin thần tốc, xuyên Tết Nhâm Dần. Nhờ độ bao phủ nhanh chóng của vắc-xin mà số ca bệnh nặng phải nhập viện, số ca tử vong đã giảm đến mức thấp nhất, cho dù số ca nhiễm có thời điểm lên tới gần 200 nghìn ca/ngày. Càng thấm thía hơn mỗi quyết định sáng suốt, kịp thời của Đảng, Nhà nước sẽ nhanh chóng tạo nên nguồn sức mạnh vật chất, mang lại cuộc sống, việc làm, hạnh phúc cho người dân. Chính sách và cuộc sống, là sợi dây gắn kết Đảng với Dân, nó thu hẹp khoảng cách, góp phần xóa đi tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực, xóa đi câu nói bi hài lâu nay “đường lối trên trời, cuộc đời dưới đất”.
Trong những ngày này, cả nước dồn sức vừa bảo đảm chống dịch có hiệu quả vừa thúc đẩy sản xuất phát triển, tiếp tục tìm “cơ” trong “nguy”. Ngoại lực rất quan trọng, nhưng nội lực là quyết định. Tin vui tăng trưởng kinh tế - xã hội trong quý I-2022 đã nói lên phần nào sự bứt phá ấy. Hầu hết các ngành và lĩnh vực đều có xu hướng phục hồi và tăng trưởng trở lại. Mức tăng trưởng kinh tế quý I năm nay so với cùng kỳ năm trước đạt 5,03%, cao hơn tốc độ tăng 4,72% của quý I/2021 và 3,66% của quý I năm 2020. Đây sẽ là cú huých cho những quý tiếp theo. Đặc biệt, sản xuất công nghiệp trong quý I/2022 gần như đã trở lại nhịp độ trước khi xảy ra đại dịch. Các doanh nghiệp chủ động hơn về lao động và kế hoạch sản xuất kinh doanh, khắc phục khó khăn để phục hồi, mở rộng sản xuất…
Không phải “ta tự khen mình”, mà nhiều tờ báo kinh tế lớn trên thế giới đánh giá Việt Nam như một trung tâm sản xuất của khu vực, là quốc gia phát triển nhanh nhất Đông Nam Á với dự báo đà tăng trưởng cao trong năm nay. Ông Adam Sitkoff, Giám đốc Điều hành Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Hà Nội, nhận xét: “Sản xuất đang được khôi phục trở lại. Tăng trưởng kinh tế sẽ tiếp tục trở lại. Những yếu tố khiến các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến Việt Nam trước đây vẫn được giữ vững. Trong nhiều năm qua, Việt Nam liên tục là một trong những nước tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất ở châu Á và không có lý do gì mà điều đó lại không tiếp tục duy trì trong tương lai”.
Nhưng niềm vui mới chỉ như những tia nắng đầu ngày, còn nhiều bất trắc, giông tố rình rập. Nhớ lại ngày lịch sử 30- 4-1975, trong niềm vui, niềm tự hào của người thắng trận, những người lính trận mạc bấy giờ đã tự biết “chớ say sưa, nhiều việc phải làm!” (Một khúc ca xuân - thơ Tố Hữu). Họ nhắc nhau, chớ say sưa trong ánh hào quang, còn rất nhiều việc đang chờ chúng ta, ngay bây giờ và ở đây, “người chiến thắng là người xây dựng mới”. Và từ đó, những người con của Bà Mẹ vĩ đại bước ra từ chiến tranh lại ba lô trên vai, đón nhận những thử thách mới, quyết bảo vệ vững chắc chủ quyền, biên giới, hải đảo Tổ quốc. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng ta đã xác định: “Đến năm 2025, kỷ niệm 50 năm giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước: Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp”. Vậy là chỉ còn ba năm nữa. Nhưng tia sáng đầu ngày hôm nay sẽ là bầu trời rực nắng ngày mai. Ta hiểu, ta tin Tinh thần 30-4 là như thế! Là âm vang khí thiêng sông núi. Là kế thừa và phát triển, kết tinh và chọn lọc. Là chủ động nắm bắt thời cơ, không ngừng sáng tạo. Tinh thần 30-4 giục ta vươn tới những tầm cao mới!
Nguồn Văn nghệ số 18+19/2022
