Sáng ngày 1/2/2023, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương phối hợp với Nhà xuất bản Văn học và Công ty Cổ phần Văn hóa Truyền thông Liên Việt tổ chức cuộc gặp mặt, giao lưu và trao đổi về tập 2 của bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” với tên gọi “Lênh đênh bốn biển” của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ.

Tới dự buổi lễ có ông Trần Thanh Lâm, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học, nghệ thuật Việt Nam; nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cùng đại diện lãnh đạo các nhà xuất bản, cơ quan báo chí của Trung ương và Hà Nội. Bên cạnh đó, còn có nhiều nhà nghiên cứu, lý luận phê bình văn học, nghệ thuật, nhà văn, nhà thơ, nhà báo và bạn đọc đã tham gia sự kiện có ý nghĩa này.

Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ tại buổi ra mắt sách

Bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” khắc họa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở ba giai đoạn quan trọng của Người: Tuổi ấu thơ và tuổi thanh niên (1890-1911); Ba mươi năm Người “đi tìm hình của nước”, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1911-1941); Những năm tháng Người về nước, cùng Đảng ta, Nhân dân ta đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân, đưa Việt Nam trở thành biểu tượng của khát vọng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, là lương tri, phẩm giá của loài người (1941-1969). Nếu tập 3 được hoàn thành (dự kiến vào cuối năm 2023, đầu 2024), thì đây là bộ tiểu thuyết đầu tiên phản ánh đầy đủ, sâu sắc và sinh động về thân thế, sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là hình tượng Hồ Chí Minh, con người Hồ Chí Minh, con đường cách mạng Hồ Chí Minh của văn học Việt Nam đương đại.

Năm 2022, nhân dịp kỷ niệm 132 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 111 năm Ngày người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành vượt trùng khơi đi tìm đường cứu nước, tập 1 của bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” với tên gọi “Nợ nước non” và vở sân khấu cùng tên đã ra mắt công chúng ở nhiều địa phương trên cả nước. Tập 2 “Lênh đênh bốn biển” khắc họa hình tượng Văn Ba – Nguyễn Ái Quốc ở Pháp, Anh, Mỹ, các nước châu Phi, tới Liên Xô, Trung Quốc, Thái Lan… cho tới ngày Người trở về Tổ quốc, ngày 28 tháng 1 năm 1941.

Dưới ngòi bút của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, bạn đọc thấy được rõ hơn những năm ở trời Tây, Nguyễn Ái Quốc vừa vất vả lao động kiếm sống, vừa khao khát tìm kiếm con đường cứu nước, cứu dân, Người nhận rõ một sự thật đầy đau xót, căm hận: chính chủ nghĩa tư bản, bè lũ đế quốc thực dân là những kẻ gây ra mọi áp bức, bóc lột, đau khổ cho công nhân, nông dân và các tầng lớp xã hội khác ở các nước thuộc địa và ở ngay cả chính quốc.

Với hơn 220 trang sách của tập 2, người đọc sẽ có cái nhìn thấu đáo và có tính hệ thống, tính logic về những bước biến chuyển trong nhận thức, tư duy, tư tưởng của một con người vĩ đại, theo cách giản dị nhất. Giản dị như cách mà Người đã sống trong suốt cả cuộc đời mình. Nhiều nhân vật, sự kiện của tập 2 “Lênh đênh bốn biển” hầu như bạn đọc có biết đến ít nhiều gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng của Nguyễn Ái Quốc. Nhưng cũng có những nhân vật, tình tiết giống như cách mà nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã triển khai trong tập 1, là nhân vật hư cấu. Họ được xây dựng tự nhiên và sắc nét, bằng thi pháp tiểu thuyết, với những tính cách sinh động, gần gũi đời thường trong các mối quan hệ với nhân vật trung tâm là Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc, Lý Thụy, Hồ Quang, Tống Văn Sơ, Thầu Chín, ông Vương… Bằng thi pháp đó, tính cách, phẩm chất, tâm hồn đẹp đẽ của Nguyễn Ái Quốc được khắc họa một cách giản dị, gần gũi và thuyết phục.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhận xét về cuốn tiểu thuyết của tác giả

Nói về cuốn tiểu thuyết, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn cũng khẳng định: “Sự lựa chọn đề tài này là tình yêu và sự tôn kính của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ và đồng thời là sự dấn thân đầy thách thức. Viết về một lãnh tụ cách mạng, đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh là một thách thức rất khó khăn, bởi đây là một cuốn tiểu thuyết chứ không phải là một cuốn lịch sử. Nghĩa là nhà văn phải sáng tạo lên những khoảng trống ngoài các sự kiện, mà những khoảng trống đó rất lớn. Nếu không có một tình yêu, một sự hiểu sâu sắc về con người đó, về con đường đó, về thời đại đó, về lịch sử thế giới và lịch sự dân tộc đó, thì nhà văn sẽ thật bại ngay trong cách thức của mình. Nhưng Nguyễn Thế Kỷ đã chọn lựa một cách chính xác và sáng tạo trên những điểm cốt lõi của con người Hồ Chí Minh”.

Tập 3 của bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” (và phần 3 vở sân khấu cùng tên) dự kiến sẽ ra mắt công chúng vào cuối năm 2023.

Việt Thắng