“Đứa con tinh thần” của “người ngoại đạo” với văn chương

Bài thơ “Người giàn khoan” có “tên khai sinh” là “Con người ở giàn khoan”. Bài thơ ra đời chỉ sau một đêm trăn trở. Thế nhưng, với tác giả Vũ Thị Việt Hoa, mạch cảm xúc trong chị từ lâu đã như hạt phù sa âm thầm lắng đọng qua thời gian.

Ngôi trường chị đang công tác nằm rất gần Công ty Trực thăng Miền Nam. Hàng ngày, nhìn những chuyến trực thăng nhộn nhịp bay đi bay về nối Đất liền và Biển cả để đưa đón đội ngũ kỹ sư, công nhân giàn khoan, trong chị dâng trào cảm xúc trân trọng, khâm phục những con người khai thác dầu khí ngoài khơi. Họ lao động trong một môi trường đặc thù: phải xa cách gia đình, người thân để làm việc giữa bốn bề biển cả, cùng đồng đội gắn bó với khối sắt thép khổng lồ suốt một khoảng thời gian dài tính bằng tháng –  để khai thác dòng dầu. Chị hình dung cảnh những con người nơi đây luôn lao động trong tâm thế hối hả, khẩn trương, tràn đầy nhiệt huyết với trách nhiệm và tình yêu cuộc sống. Và ở nơi ấy, ngọn lửa khí trên giàn khoan như một bông hoa bừng lên sức sống, niềm tin và hi vọng giữa biển khơi muôn trùng sóng vỗ.

Cảm xúc trong chị là sự xúc động khi tình cờ được nghe câu chuyện của một “người giàn khoan” kể với vợ mình về cuộc gặp gỡ lúc giao ca với người đồng nghiệp thân thiết. Bao nhiêu tình cảm trân quý, cùng sự động viên, khích lệ, họ không cần nói thành lời, mà dồn cả vào cái bắt tay thật chặt. Rồi lại hối hả, người tạm biệt biển khơi trở về đất liền với gia đình, người lại bắt tay vào công việc của mình nơi giàn khoan giữa mênh mông sóng nước.

Nguồn cảm xúc để chị viết nên bài thơ còn đến từ sự cảm thông, sẻ chia đầy yêu thương với đồng nghiệp. “Công tác tại một ngôi trường trong lòng Thành phố dầu khí, đồng nghiệp của tôi có rất nhiều cô giáo có chồng là người giàn khoan quanh năm suốt tháng xa nhà. Trong công việc, chúng tôi thường động viên lẫn nhau để các cô vừa gánh vác công việc gia đình khi chồng công tác xa nhà, vừa hoàn thành tốt việc trường, việc lớp. Mỗi khi gia đình các chị em được sum họp, không ai bảo ai, chúng tôi lại chung tay chia sẻ công việc ở trường để thời gian sum vầy với gia đình của chị em được kéo dài thêm một chút”, chị Hoa xúc động kể.

Và hơn cả, bài thơ được viết nên bằng niềm tự hào về mảnh đất Bà Rịa - Vũng Tàu. “30 năm qua, tôi được làm việc, được trải nghiệm cuộc đời ở mảnh đất này. Tôi tự hào về quê hương thứ hai của mình, nơi có nguồn khoáng sản vàng đen đóng góp rất lớn cho công cuộc xây dựng Đất nước”, chị giãi bày.

Là “người ngoại đạo” cả với văn chương và với ngành kinh tế đặc biệt mang tên Dầu khí, thế nhưng với một tâm hồn nhạy cảm và “một trái tim giàu có”, chị không chỉ rung động trước câu chuyện giản dị của “những người sống quanh tôi”, mà còn biến mảnh đất mình đang sống “hóa tâm hồn”. Những điều ấy đã khiến cho bài thơ bật ra như “là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn khi đụng chạm tới cuộc sống”. Bài thơ chứa đựng những cảm xúc chân thành, đầy xúc động từng đoạt giải Ba cuộc thi thơ nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Vietsovpetro (1981-2011).

Cuộc tìm kiếm kỳ công

“Bài thơ 12 năm tuổi” chưa từng được đăng tải rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng nhưng bất ngờ lại được đưa vào SGK môn Tiếng Việt –  bộ sách Cánh Diều của NXB ĐH Sư phạm TP. Hồ Chí Minh. Phía sau đó là một câu chuyện đầy thú vị, thể hiện tâm huyết và trách nhiệm của những người biên soạn SGK.

Trò chuyện với chúng tôi, GS. Nguyễn Minh Thuyết, Tổng Chủ biên kiêm Chủ biên SGK Tiếng Việt lớp 4 cho biết, để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, SGK Tiếng Việt – bộ sách Cánh Diều được xây dựng trên 2 trục chính, đó là trục Chủ đề - chủ điểm và trục Các hoạt động rèn luyện kỹ năng đọc, viết, nói, nghe. Theo trục Chủ đề - chủ điểm, các bài học trong SGK được tổ chức theo 4 chủ đề: Măng non, Cộng đồng, Đất nước, Ngôi nhà chung. Các chủ đề được mở rộng và phát triển theo từng lớp. Riêng ở lớp 4, chủ đề Đất nước được phát triển thành các chủ điểm: Niềm vui lao động, Bài ca giữ nước, Tuổi nhỏ chí lớn.

Với chủ điểm Niềm vui lao động, GS. Nguyễn Minh Thuyết đã trao đổi với tác giả Đặng Kim Nga về ý tưởng: Bên cạnh các ngành truyền thống như Nông nghiệp, Ngư nghiệp…, chủ điểm này  cần có thêm bài đọc về  những ngành kinh tế mới, trong đó có  ngành Dầu khí. Bởi đây là một lĩnh vực kinh tế mũi nhọn của đất nước nhưng từ trước tới nay chưa từng có tác phẩm viết về lĩnh vực này được đưa vào SGK.

Sau khi được giao nhiệm vụ, tác giả Đặng Kim Nga đã dành nhiều thời gian, tâm sức, kỳ công tìm kiếm các tác phẩm viết về ngành Dầu khí từ nhiều kênh, nhiều nguồn, thậm chí liên hệ cả với những người trong ngành để được hỗ trợ, trong đó có học trò cũ là chị Lương Thị Hồng Nhung, Trưởng ban Tuyên giáo - Nữ công Công đoàn Dầu khí Việt Nam. Để tìm kiếm tác phẩm phù hợp, chị Hồng Nhung đã kết nối với các đơn vị trong toàn ngành, trong đó có Liên doanh Việt-Nga Vietsovpetro. Khi đó, anh Hoàng Phúc Long, Phó Chủ tịch Công đoàn Vietsovpetro đã nhiệt tình tìm kiếm, tập hợp tất cả các tác phẩm đoạt giải tại cuộc thi thơ nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Vietsovpetro để gửi tới tác giả biên soạn sách.

Tác giả Đặng Kim Nga chia sẻ: “Cuộc gặp gỡ với Người giàn khoan không phải sự tình cờ, mà là cuộc tìm kiếm công phu và có chủ đích”. Bà cho biết thêm, văn bản SGK có phải  đáp ứng những yêu cầu nhất định cả về nội dung, nghệ thuật , số lượng chữ và phù hợp với khả năng tiếp nhận của HS.” Trong rất nhiều tác phẩm mà tác giả SGK được tiếp cận, “Người giàn khoan” đáp ứng được đầy đủ những yêu cầu trên: “Bài thơ xinh xắn, giàu cảm xúc, qua đó, hình ảnh người lao động ngành dầu khí hiện lên rõ nét và đầy xúc cảm. Tác phẩm đã tạo nên những nét vẽ ấn tượng trong bức tranh toàn diện về công cuộc đổi mới đất nước”.

Tâm đắc với “bài thơ xinh xắn” của cô giáo Việt Hoa, tác giả Đặng Kim Nga đã quyết định đề xuất đưa tác phẩm vào SGK Tiếng Việt lớp 4. Tìm hiểu thêm về tác giả bài thơ, bà cảm thấy “vui và yên tâm” khi được biết cô giáo Việt Hoa là điển hình tiên tiến của ngành GD-ĐT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, là “bóng hồng” duy nhất được tôn vinh tại chương trình Vinh quang Việt Nam lần thứ XV của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Sau khi bài thơ được tác giả Đặng Kim Nga đề xuất, GS. Nguyễn Minh Thuyết đã trực tiếp liên hệ với tác giả, đề nghị được biên tập tác phẩm để đưa vào SGK. Ông cũng chính là người đã đứng ra bảo vệ thành công tác phẩm trước Hội đồng thẩm định SGK với những lý lẽ hết sức thuyết phục. Bên cạnh đó, GS. Thuyết còn quyết định đưa hình ảnh giàn khoan ra bìa SGK Tiếng Việt lớp 4 bộ sách Cánh Diều để thể hiện sự tôn vinh ngành kinh tế trọng điểm của đất nước và những người lao động thời kỳ mới.

“Bài thơ Người giàn khoan của tác giả Việt Hoa khiến tôi thực sự xúc động khi bắt gặp hình ảnh của những người đồng nghiệp và của cả chính mình ở đó. Và sự xúc động ấy càng mạnh mẽ hơn, khi lần đầu tiên, hình ảnh người lao động ngành dầu khí được đưa vào SGK Tiểu học. Thực sự, đó là sự tôn vinh vô cùng ý nghĩa với các thế hệ người lao động ngành dầu khí đã và đang thầm lặng cống hiến cho sự phát triển của đất nước”.

(Phó Chủ tịch Công đoàn Vietsovpetro Hoàng Phúc Long)

Bắt đầu sáng tác từ khi còn là cô  sinh viên Sư phạm, đến nay, chị Vũ Thị Việt Hoa đã có một “gia tài” là kha khá tác phẩm được đăng tải trên các báo, tạp chí, đạt giải tại các cuộc thi, thậm chí được phổ nhạc. Dù không phải “con nhà nòi”  nhưng với năng khiếu vốn có nên với chị, việc sáng tác đơn giản là nói lên tiếng lòng của chính mình: “Khi gặp được một ý tưởng, một đề tài,... tự nhiên những câu từ như được sắp xếp sẵn và kết nối lại với nhau thành một tác phẩm”.