Nhân kỷ niệm lần thứ 170 năm sinh (6-7-1847) cụ Phan Đình Phùng

Việc quân vâng mệnh trải mười đông,

Chiến sự nay còn tính chửa xong.

Dân đói kêu trời tan ổ nhạn,

Quân thù chật đất dậy đàn ong.

Chín trùng Thánh Chúa nơi quê lạ

Bốn bể nhân dân chốn lửa nồng.

Trách vọng càng cao lo lại nặng,

Tướng môn những thẹn với anh hùng.

                                                        (Lâm chung thời tác- Lê Thước dịch)(1)

Đã hơn một thế kỷ, bài thơ Lâm chung thời tác mà cụ Phan viết bằng chữ Hán trước lúc khuất núi (1895), về sau được người đời gọi là bài thơ Tuyệt mệnh, vẫn còn âm vang trong lòng bạn đọc. Gíao sư Lê Thước đã dịch ra tiếng Việt, và được đưa vào Chương trình học Cao đẳng Sư phạm.

Với một bậc túc nho tài hoa như cụ Phan, chắc là còn không ít những bài thơ khác, song đáng tiếc là chưa sưu tầm được đầy đủ. Riêng bài Tuyệt mệnh là cả một tấm lòng trĩu nặng nghĩa tình với dân, với nước.