March 28, 2024, 5:55 pm

Những diễn biến mới trên Biển Đông

Một báo cáo cách đây 5 ngày vừa được đệ trình lên Quốc hội Hoa Kỳ có nội dung Trung Quốc tiếp tục chiến thuật đe dọa và cưỡng ép ở Biển Đông. Truyền thông quốc tế dẫn nguồn từ website của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, báo cáo vừa nêu có tên “Tiếp cận chiến lược của Mỹ đối với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, được thực hiện theo Đạo luật Ủy quyền quốc phòng 2019, và vừa gửi đến Quốc hội Hoa Kỳ vào hôm 20/5/2020. Tin nói rằng Mỹ, trong báo cáo này, Mỹ đã tố cáo Trung Quốc vi phạm các cam kết về kinh tế và thương mại quốc tế, cũng như tạo ra các thách thức an ninh và làm tổn hại giá trị của Hoa Kỳ đang theo đuổi.

 

Ngoại trưởng Vương Nghị (TQ) trong một cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ năm 2018

 

Theodore Roosevelt lại ra khơi

Ngày 25/5/2020, Hàng không mẫu hạm Theodore Roosevelt đã ra khơi trở lại. Trước đó, dịch Virus Corona đã làm chiếc tàu sân bay này bị loại khỏi vòng chiến đấu trong gần hai tháng, vì hơn 1.000 thủy thủ từng có kết quả xét nghiệm dương tính.

Trong một tuyên bố liên quan từ đầu tháng này, ngày 8/5/2020, Chuẩn Đô đốc Blake Converse, chỉ huy lực lượng tàu ngầm Thái Bình Dương, đóng quân ở Trân Châu Cảng đã cho biết: “Lực lượng tàu ngầm Thái Bình Dương của Mỹ có năng lực tác chiến chống tàu ngầm, chống hạm, tấn công chính xác vào các mục tiêu trên mặt đất, hoạt động tình báo, do thám, trinh sát và cảnh báo sớm, cũng như có khả năng tác chiến đặc biệt và răn đe chiến lược trên toàn thế giới. Hoạt động của Hải quân Mỹ là một minh chứng rằng chúng tôi sẵn sàng bảo vệ lợi ích và quyền tự do của chúng ta theo luật pháp quốc tế”. Fox News dẫn lời các quan chức Hải quân cho hay sức mạnh của Mỹ trong khu vực sẽ phục hồi mạnh hơn nữa khi hàng không mẫu hạm Theodore Roosevelt ra khơi trở lại vào trước ngày lễ Chiến sĩ Trận vong 25/5…

Kể từ khi tàu sân bay này phải quay về cảng, Trung Quốc dường như đã lợi dụng tình hình và tăng cường quấy rối quân đội Hoa Kỳ cũng như các đồng minh của Mỹ trong khu vực trong bối cảnh đại dịch toàn cầu. Kể từ giữa tháng 3/2020, cùng thời điểm tàu sân bay Mỹ phải trở về đảo Guam vì dịch bệnh, các máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã quấy rối máy bay trinh sát Mỹ ít nhất 9 lần trên Biển Đông, ông Reed B. Werner, Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng chuyên trách Đông Nam Á, nói trong một cuộc phỏng vấn với Fox News. Trong lần biểu dương sức mạnh này, Không lực Hoa Kỳ đã không đứng ngoài cuộc. Không quân Mỹ gần đây tăng cường các chuyến bay bằng máy bay ném bom B-1B Lancer bên trên các vùng biển gần Trung Quốc.

Hôm 20/5/2020, Không lực Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương cho biết, các máy bay ném bom B-1 đã thực hiện một phi vụ trên Biển Đông, chỉ vài ngày sau khi huấn luyện cùng Hải quân Hoa Kỳ gần Hawaii. Phi vụ này thể hiện độ tin cậy của lực lượng không quân Hoa Kỳ để xử lý một môi trường an ninh đa dạng và bất định. Trước đó, Không quân Mỹ đã điều hai chiếc B-1B Lancer tiến hành chuyến bay hai chiều kéo dài 32 giờ ở bên trên Biển Đông vào ngày 29/4. Lực lượng này luân phiên triển khai các máy bay ném bom B-1, B-2 và B-52, ba loại máy bay ném bom chiến lược của không quân, bên cạnh các máy bay quân sự khác bay qua vùng biển tranh chấp gần Trung Quốc.

Phó Đô đốc Bill Merz, tư lệnh Hạm đội 7 Hải quân Hoa Kỳ nói rằng các hoạt động gần đây của Mỹ là chiến dịch duy trì sự hiện diện bình thường nhằm mục đích tái khẳng định rằng Mỹ sẽ tiếp tục bay, hoạt động tự do theo luật pháp quốc tế và chuẩn mức hàng hải, bất chấp các tuyên bố chủ quyền quá đáng của Trung Quốc. Mỹ ủng hộ các nỗ lực của đồng minh và đối tác của mình trong việc theo đuổi các lợi ích kinh tế hợp pháp của họ. Thiếu tướng Hải quân Fred Kacher, tư lệnh Đội Tấn Công viễn chinh số 7 nhận định hôm 13/5/2020: “Tính linh hoạt và khả năng ứng biến của các tàu chiến ven biển được điều động tới Đông Nam Á là một mắt xích thay đổi cuộc chơi… Không có tín hiệu nào tốt hơn về sự ủng hộ của chúng tôi đối với một ‘Ấn Thái Dương tự do và rộng mở’ (FOIP) hơn là sự hiện diện tích cực và liên tục của hải quân Mỹ trong khu vực”.

Mỹ tố cáo Trung Quốc cưỡng ép

Liên quan đến các thách thức an ninh của Trung Quốc, báo cáo hôm 20/5 nhấn mạnh, Bắc Kinh khiêu khích và cưỡng ép quân sự lẫn bán quân sự ở Hoàng Hải, biển Hoa Đông, Biển Đông, eo biển Đài Loan và khu vực biên giới Trung Quốc – Ấn Độ. Những động thái này hoàn toàn trái ngược với tuyên bố của Bắc Kinh như phản đối sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, không can thiệp vào chuyện nội bộ nước khác, hay giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại hòa bình. Trong bản báo cáo, Chính quyền Tổng thống Trump cũng khẳng định, quân đội Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện quyền di chuyển và hoạt động ở bất kỳ khu vực nào luật quốc tế cho phép, bao gồm khu vực Biển Đông. Đồng thời, Mỹ cũng sẽ hợp tác và hỗ trợ các đối tác và đồng minh nhằm chống lại những hành động lấn lướt của Trung Quốc.

Ngày 21/5/2020, Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách khu vực Đông Nam Á Reed Werner tiết lộ, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã có những cuộc chạm trán “không an toàn” ở Biển Đông trong bối cảnh dịch Covid-19 lan rộng. Phó trợ lý Werner liệt kê đã có ít nhất 9 sự cố liên quan đến máy bay chiến đấu của Trung Quốc và máy bay Mỹ trên không phận Biển Đông kể từ giữa tháng 3/2020. Hồi tháng 4/2020, một tàu hộ tống của Trung Quốc đi cùng một nhóm tàu sân bay của nước này đã có động thái “không an toàn và không chuyên nghiệp” gần tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Mustin của Hải quân Mỹ. Ông Werner cho hay Bộ Quốc phòng Mỹ đánh giá xu hướng hiện nay của Trung Quốc rất đáng lo ngại và quân đội Mỹ đã tìm cách tăng cường sự hiện diện ở khu vực Ấn Thái Dương. Hải quân Mỹ cũng đã tiến hành các hoạt động tự do hàng hải trong những tháng gần đây tại Biển Đông, trước những thách thức của Bắc Kinh trong yêu sách về chủ quyền phi lý ở khu vực này.

Trung Quốc bác bỏ các cáo buộc

Hôm 24/5/2020, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố, Bắc Kinh không lợi dụng Covid-19 để lấn lướt trong các đòi hỏi về chủ quyền ở Biển Đông. Trong khi đó, trước đấy một tháng, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo khẳng định rằng, Trung Quốc đã lợi dụng tình hình khi các nước đang lo lắng tập trung đối phó với Covid-19 thì Trung Quốc đã lấn tới để đòi hỏi chủ quyền ở Biển Đông. Trung Quốc hiện là nước đòi hỏi phần lớn chủ quyền ở Biển Đông với đường đứt khúc 9 đoạn mà nước này tự vẽ ra trên biển nhưng không được quốc tế công nhận. Các nước láng giềng khác cũng có chủ quyền ở vùng nước này là Việt Nam, Philippines, Đài Loan, Malaysia và Brunei.

Trong những tháng qua, Bắc Kinh đã có hàng loạt các hành động gây hấn ở Biển Đông khiến quốc tế lo ngại như việc thiết lập hai quận quản lý hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam, đồng thời đặt tên cho 80 thực thể ở vùng nước này. Hồi tháng trước, tàu hải cảnh Trung Quốc đã đâm chìm một tàu cá Việt Nam ở gần quần đảo Hoàng Sa nơi là ngư trường truyền thống của ngư dân Việt Nam. Tàu khảo sát và hải cảnh của Trung Quốc trong các tháng qua cũng liên tục quấy nhiễu hoạt động thăm dò khai thác dầu khí của Malaysia tại vùng thềm lục địa của nước này. Trước thực tế ba năm rõ mười như vậy nhưng Ngoại trưởng Vương Nghị vẫn phát biểu: “Thật đáng tiếc, bên cạnh việc virus corona đang lây lan, còn có virus chính trị cũng đang hoành hành. Virus chính trị này đang sử dụng mọi cơ hội để nói xấu Trung Quốc”. Thực tế là thời gian qua, theo ông Vương Nghị, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích Trung Quốc về việc không minh bạch trong cung cấp thông tin dịch bệnh Covid-19, thậm chí bày tỏ nghi ngờ về nguồn gốc virus corona chủng mới vốn phát xuất từ Trung Quốc.

Mỹ tiếp tục biểu dương lực lượng

Sau khi lợi dụng tình thế khủng hoảng do Covid-19 gây ra, Trung Quốc đã tiến thêm nhiều bước dài ở Biển Đông thì nay Hoa Kỳ đang tiến hành phản công bằng biểu dương lực lượng đáp trả, nhằm tái khẳng định các cam kết về an ninh hàng hải trong khu vực. Hoa Kỳ đã đẩy mạnh các cuộc tập trận quân sự trên Biển Đông và các vùng nước liền kề, bao gồm các màn trình diễn ồ ạt của Không Quân, Hải Quân, kết hợp cùng tàu chiến và tàu ngầm. Hồi cuối tháng 4/2020, Lầu Năm Góc điều động ba tàu chiến là USS Bunker Hill, USS America và USS Barry tới Biển Đông trong một lần biểu dương lực lượng bất thường. Tham gia cùng các tàu chiến của Mỹ còn có một tàu khu trục của lực lượng Hải quân Hoàng gia Úc.

Trong vài tuần gần đây, Mỹ lại tiếp tục điều động lực lượng quy mô lớn tại khu vực, một phần của điều mà Lầu Năm Góc nói là chiến lược linh hoạt và hợp nhất với mục tiêu không gì khác ngoài kiềm chế tham vọng bành trướng của Trung Quốc. Hôm 15/5/2020, tàu khu trục USS Rafael Peralta lướt qua khu vực chỉ cách bờ biển Thượng Hải 116 hải lý. Đây là con tàu thứ 2 của Mỹ xuất hiện ở khu vực Biển Hoàng Hải, phía Bắc Biển Đông, chỉ trong vòng một tháng. Đáng chú ý là các con tàu này đều mang theo hệ thống hỏa tiễn có khả năng tấn công và chống phi cơ. Cũng trong tháng 5 này, lực lượng tàu ngầm thuộc Hạm đội Thái Bình Dương, Hải quân Hoa Kỳ, tuyên bố rằng tất cả các tàu ngầm tiền phương của họ đều đồng loạt tiến hành các hoạt động ứng phó dự phòng ở Tây Thái Bình Dương để hậu thuẫn chính sách “Ấn Thái Dương tự do và rộng mở”.

Tạp chí National Interest dẫn lại một phóng sự của Honolulu Star-Advertiser cho hay ít nhất 7 tàu ngầm Mỹ, nhưng cũng có thể nhiều hơn, trong đó có 4 tàu ngầm tấn công đóng quân ở đảo Guam, tàu USS Alexandria đóng quân ở San Diego và các tàu đóng quân ở Hawaii, tham gia vào hoạt động biểu dương sức mạnh của hải quân Hoa Kỳ trong khu vực. Thông thường, ít khi người ta nhìn thấy các tàu ngầm Mỹ. Vì vậy, khi Hải quân Hoa Kỳ quảng bá về sự hiện diện của lực lượng tàu ngầm, điều đó có nghĩa là Hải quân Hoa Kỳ có chủ ý đưa ra một thông điệp với đối phương. Tàu ngầm vốn được xem là một phần quan trọng trong việc duy trì cán cân sức mạnh ở khu vực Tây Thái Bình Dương, trong đó có Biển Hoa Đông và Biển Đông. Lực lượng tàu ngầm nguyên tử mang tên lửa đạn đạo là trọng tâm trong kho vũ khí hạt nhân của Mỹ. “Hết lần này đến lần khác, lực lượng tàu ngầm của chúng tôi đã chứng minh sự sẵn sàng hoạt động mọi lúc, mọi nơi”, Tư lệnh, Chuẩn Đô đốc Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ Blake Converse nói, theo bản tin của National Interest. Ông khẳng định: “Lực lượng tàu ngầm của Hạm đội Thái Bình Dương vẫn có sức mạnh tiêu diệt, đa năng và có thể sẵn sàng chiến đấu ngay tối nay”.

Nguồn Văn nghệ số 22/2020


Có thể bạn quan tâm