Lâm có một thói quen vào những ngày cuối năm, thường tìm đến những vùng đất mới lạ thật xa nơi mình sống, để thưởng cái thú giao mùa của trời đất đang chuyển mình sang xuân. Năm nay Lâm vẫn giữ cho mình cái thói quen ấy. Nhưng kì thực anh chờ đợi để được lên chợ phiên Phúng Liềng. Chỉ để gặp một người, và nghe ông ta kể nốt câu chuyện còn dang dở về cuộc đời của ông cho Lâm nghe.

Minh họa của LÊ TRÍ DŨNG

Chợ phiên Phúng Liềng họp ngày hai mươi lăm tháng Chạp, một phiên chợ Tết theo đúng nghĩa chợ cuối năm. Chợ phiên Phúng Liềng bán nhiều hoa đào. Người ta mặc sức ngắm nghía, bán mua trong thảnh thơi. Lâm đã gặp ông lão đem hai cành đào của mình xuống chợ. Hai người cùng đi chung một đoạn đường dài. Con đường trên vùng cao như sợi dây bạc, chùng chình bước chân người xuống chợ ngày cuối năm.

Hôm ấy đất trời đã phảng phất hơi xuân. Sương đêm làm ướt bóng những mầm non tinh khôi. Lâm nhận ra một người vác hai cành đào trên vai, vừa đi vừa ngắm nghía, vừa đi vừa chậm rãi nhìn bốn phía chân trời. Trông dáng dấp người ấy không có vẻ gì là vội vã chợ cho kịp buổi. Càng không có gì là quan tâm tới việc mình sẽ đi bán hai cành hoa ấy. Điều lạ lùng hơn, phải nói là ở hai cành hoa trên vai ông lão. Chúng rất vừa phải, tự nhiên không có bóng dáng uốn nắn của bàn tay con người. Chỉ có điều một cành nụ hoa đã chúm chím, căng mọng, rất đều và đẹp. Nhưng cành còn lại, thì tuyệt nhiên không có lấy một nụ hoa. Nó khẳng khiu, màu xám nhạt, lơ thơ vài búp lộc mỏng gày. Sự đối lập của hai cành đào ngày Tết ấy thật khiến người ta muốn bật cười với đủ lý do nghĩ tới. Nhưng điều Lâm quan tâm là ánh mắt của ông lão ngắm nhìn hai cành đào ấy với một cảm xúc như nhau. Như thể chúng đều đẹp, và quý với lão mà không hề có sự khác biệt nào cả. Lâm bắt đầu chú ý ông lão ngay từ giây phút ấy.

- Ông đi bán đào giờ này có muộn quá không ạ?

Ông lão nhìn Lâm rồi mỉm cười. Một nụ cười đầy bí hiểm. Đợi đủ lâu ông lão mới đáp lại. Nghe giọng nói đúng là người dân ở vùng núi này. Nhưng có vẻ âm sắc đã phai tạp đi nhiều:

- Bán cũng đúng, mà mang đi chơi rong thì đúng hơn.

*