Điểm nhấn trong tuần làm việc thứ Ba, kỳ họp thứ năm của Quốc hội khóa XIV có lẽ không gì khác hơn là phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội với hàng loạt những điểm mới nhằm tăng tính đối thoại, tranh luận trong hoạt động nghị trường. Qua tính toán cụ thể đã có hàng trăm câu hỏi, và ý kiến tranh luận một cách trực diện của đại biểu Quốc hội được gửi đến các thành viên chính phủ. Cách chất vấn trong kỳ họp lần này là: “Hỏi nhanh, đáp gọn, mỗi đại biểu có 1 phút để nêu chất vấn. Còn người bị chất vấn có 3 phút để giải trình”. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định, việc đổi mới này là một bước đột phá trong hoạt động chất vấn, được cử tri cả nước đồng tình.
“Truy” đến cùng sự việc
Sức nóng của phiên chất vấn và trả lời chất vấn vốn đã được truyền thông và mạng xã hội phỏng đoán trước là sẽ có nhiều kịch tính. Và nếu theo dõi sát sao kỳ họp lần này thì thấy rất rõ vấn đề cử tri quan tâm chủ yếu là những dự án luật liên quan trực tiếp đến đời sống dân sinh. Do đó, nếu như nói bên trong nghị trường, những tranh luận diễn ra sôi nổi đến mức có đại biểu còn giơ biển tranh luận nhiều lần và truy đến tận cùng sự việc quan tâm, thì bên ngoài nghị trường cử tri cả nước cũng dõi theo những cuộc tranh luận đó với sự tập trung cao độ, và không loại trừ cả những cuộc tập trung đông người bày tỏ quan điểm mong muốn Chính phủ, Quốc hội không nóng vội phê chuẩn các dự án Luật còn có nhiều quan điểm khác nhau như : Luật đặc khu, Luật an ninh mạng, vấn đề ô nhiễm môi trường sống, các nhà máy điện hạt nhân của Trung quốc và vấn đề của giáo dục, đào tạo
Công bằng mà nói, đây hầu hết là những vấn đề không mới, thậm chí nó đã trở đi trở lại trên nghị trường từ các kỳ họp Quốc hội trước đó. Thậm chí gần đây nhất là Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc (gọi tắt là Luật Đặc khu), đã được đưa ra từ kỳ họp thứ Tư và dự kiến sẽ được thông qua vào ngày 15/6 của kỳ họp thứ năm này. Nhưng với những diễn biến gần đây cho thấy dự thảo Luật này còn nhiều điểm chưa phù hợp với tình hình xã hội của nước ta hiện nay, và những điểm trong dự thảo Luật không có lợi cho an ninh quốc gia. Chính phủ, Quốc hội đã kịp thời có những quyết định đúng khi chuyển dự thảo Luật đặc khu sang kỳ họp thứ 6 để có thời gian chỉnh sửa và nghiên cứu kỹ lưỡng hơn. Ngoài Luật đặc khu, các dự án Luật khác cũng thu hút sự quan tâm của cử tri cả nước.
Ngồi ghế nóng trong phiên chất vấn của kỳ họp thứ năm lần này có Bộ trưởng Bộ Giao thông – Vận tải, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường, Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội cùng các Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực. Đó đều là những lĩnh vực còn tồn tại những bức xúc trong dư luận thời gian qua, từ câu chuyện trạm BOT, ô nhiễm môi trường, tiêu cực đất đai, cho đến chất lượng giáo dục đi xuống.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương, (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình) đã không ngần ngại thắc mắc về vấn đề chênh lệch số năm thu phí giữa dự toán các dự án BOT giao thông và kết quả kiểm toán nhà nước đồng thời đặt câu hỏi về hướng khắc phục trong việc thu phí các dự án mở rộng đường QL1, về những dự án chỉ định thầu…. Bộ trưởng Bộ Giao thông – Vận tải Nguyễn Văn Thể đã trả lời hầu hết chất vấn của đại biểu, đồng thời cho rằng đây là vấn đề cả xã hội quan tâm và nhận định chênh lệch giữa dự toán trong hợp đồng BOT và kiểm toán nhà nước là hiển nhiên, trong thời gian qua, bộ triển khai 56 dự án BOT và hiện đã kiểm toán 50 dự án, còn 6 đang triển khai kiểm toán và giá trị sau quyết toán là căn cứ để điều chỉnh thời gian thu phí. Số câu hỏi nêu ra có phần áp đảo, trong đó rất nhiều phản biện khá “gay gắt” về trách nhiệm của Bộ trưởng với vấn đề tại các trạm thu phí BOT. Hay tại phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội Đào Ngọc Dung, mặc dù đây là lần đầu tiên Bộ trưởng trả lời chất vấn trước Quốc hội, nhưng Bộ trưởng đã nắm rất chắc vấn đề, trả lời rõ ràng, khúc chiết và đã đưa ra nhiều giải pháp thiết thực, có lộ trình cụ thể để thực hiện giải quyết việc làm cho lao động, và chống lại nạn bạo hành trẻ em… vốn luôn nhận được sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân.
Bản lĩnh của Bộ trưởng
Qua ba ngày thực hiện chất vấn và trả lời chất vấn, ghi nhận đầu tiên là chất lượng phiên chất vấn được tăng lên, các Bộ trưởng thực sự bị “truy tới cùng” chứ không đơn giản là nói cho qua chuyện. Những tồn tại, hạn chế, bất cập của nền kinh tế nói chung, của lĩnh vưc ngành nói riêng đã được đặt lên bàn nghị sự một cách sòng phẳng. Từ Bộ trưởng đã kinh qua chất vấn, đến Bộ trưởng lần đầu tiên đăng đàn đều tỏ ra thấu hiểu rõ lĩnh vực, ngành mình quản lý. Sai ở đâu? Được Bộ trưởng chỉ rõ, trách nhiệm của Bộ trưởng đến đâu trong cái sai đó?. Không ngần ngại nhận trách nhiệm, xin lỗi trước đại biểu, cử tri để cùng tập trung bàn giải pháp, thể hiện trách nhiệm của Bộ trưởng trong đồng hành, chung tay, sát cánh cùng với Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương trong việc triển khai các chủ trương, chính sách, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội vì sự phát triển của đất nước và hạnh phúc của nhân dân.
Tại nghị trường, sức nóng của các vấn đề quốc kế dân sinh đã liên tục được gửi đến các tư lệnh ngành, và chỉ dừng lại khi máy tính tại hội trường bị “treo” sau khi có quá nhiều đại biểu đăng nhập yêu cầu chất vấn, cho thấy tinh thần nhập cuộc, đồng hành với Chính phủ, Quốc hội của cử tri thông qua các đại biểu dân cử là không thể phủ nhận. Những đối đáp công khai và dân chủ tại phiên chất vấn đã và đang nâng cao trách nhiệm giải trình của các thành viên Chính phủ, giúp cho việc ban hành và thực thi chính sách hiệu quả và phù hợp hơn
Sau phần trả lời của 4 Bộ trưởng đến phần trả lời chất vấn của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã giúp cử tri thêm một lần được giải tỏa những quan tâm, lo lắng từ những vấn đề kinh tế mang tầm vĩ mô như quy hoạch phát triển kinh tế vùng, công tác phòng chống tham nhũng, cải cách tiền lương, tăng tuổi nghỉ hưu tới những vấn đề cụ thể như cà phê "pin", công tác cán bộ tại các Đặc khu… cho thấy sự quyết đoán trong điều hành của Chính phủ, đồng thời thể hiện năng lực của người đứng đầu Chính phủ, Bộ, ngành.
Song nói gì thì nói, phiên chất vấn tại kỳ họp thứ năm này cử tri cả nước cũng nhận được nhiều lời xin lỗi nhất bên cạnh lời hứa khắc phục những hạn chế của Bộ, ngành mình quản lý, cho thấy ý tưởng Chính phủ kiến tạo đã thực sự có sức thu hút.
Bước sang tuần làm việc cuối của kỳ họp, bên cạnh việc tập trung cho ý kiến về một số Dự án Luật quan trọng, Quốc hội sẽ dành thời gian biểu quyết thông qua Nghị quyết về phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2016, Luật Cạnh tranh (sửa đổi); Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2019, Luật An ninh mạng; Luật Tố cáo (sửa đổi); Luật Thể dục, thể thao và Luật Đo đạc và bản đồ./.
PV
