Tối  3/10, lễ trao Giải thưởng Sách quốc gia đã diễn ra tại Hà Nội, đánh dấu hành trình 5 năm đồng hành cùng ngành xuất bản trong quá trình tôn vinh tri thức. Đặc biệt, sau hai năm đại dịch, giải thưởng vẫn thu hút được số nhà xuất bản và lượng sách dự giải tăng. Cụ thể, ở mùa giải thứ 5,  số lượng nhà xuất bản tham gia lên đến 48/57, với 386 cuốn sách, 298 tên sách tham dự giải. Trước đó, năm 2018, chỉ có 40-42 nhà xuất bản tham gia. 

* Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ năm do Bộ Thông tin và Truyền thông quản lý, Hội Xuất bản Việt Nam là cơ quan trực tiếp thực hiện. Giải thưởng thu hút sự tham gia của 48 nhà xuất bản trên cả nước với 386 cuốn sách, 298 tên sách.
* Giải thưởng được chấm qua 3 vòng: Sơ khảo, Chung khảo, Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia. Sách đoạt giải A phải qua phản biện kín. Ban tổ chức trao 1 giải A, 9 giải B và 16 giải C cho 5 mảng sách: Chính trị, kinh tế; Khoa học xã hội và Nhân văn; Khoa học tự nhiên và Công nghệ; Văn hóa, văn học và nghệ thuật; Thiếu nhi.
* Giá trị giải thưởng: 100 triệu đồng cho giải A, 50 triệu đồng giải B, 30 triệu đồng giải C.
* Tác phẩm đoạt giải A "Hoàng Việt nhất thống dư địa chí" là xuất bản phẩm duy nhất đoạt giải A. Công trình thể hiện lãnh thổ, tài nguyên, vật lực, phong tục tập quán; khẳng định cương vực đã có của một quốc gia độc lập và tự chủ.

Theo đó, tham gia giải năm nay là những cuốn sách được xuất bản từ 1/11/2020 đến 31/10/2021 và đã được các hội đồng chấm giải thực hiện khá nghiêm túc, từ khâu lựa chọn thành viên tiểu ban sách sơ khảo, đến trung khảo. Nếu như trước đây, mục đích của BTC là cố gắng huy động những người đầu ngành, có am hiểu về lĩnh vực sách vào các hội đồng chấm giải, thì nay đã bổ sung thêm nhiều thành viên để trẻ hóa hội đồng. Bên cạnh đó, rút kinh nghiệm các mùa giải trước, BTC đã  điều chỉnh quy chế để đảm bảo tính xác thực, không đóng khung theo nguyên tắc, mỗi mảng sách chỉ có 1 giải A, 2 giải B, 3 giải C... mà đã cởi mở hơn, điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế, nếu lượng sách tham gia nhiều, ghi nhận được nhiều sách hay thì hội đồng có thể tăng số lượng giải. Ngoài ra, giải Đặc biệt cũng là một nét đổi mới khi được chọn ra từ các giải A để lấy một tác phẩm xuất sắc. Tuy nhiên, sau 5 mùa giải vẫn chưa tìm được tác phẩm nào xứng đáng.

Mặc dù vậy, từ thực tiễn đang diễn ra với Giải sách hay, qua 5 mùa giải thưởng nhiều kết quả ấn tưởng đã được ghi nhận như: Đã kế thừa phát huy tốt Giải thưởng Sách Việt Nam trước đây; Tạo ra sức hút, lôi cuốn các nhà xuất bản tham gia gửi sách tranh giải, thể hiện qua lượng nhà xuất bản tham gia liên tục tăng qua các mùa; Giải thưởng sách giúp nâng cao nhận thức trong xã hội, tạo tiền đề lan tỏa văn hóa đọc. Rất nhiều tổ chức đã hưởng ứng, đứng ra tổ chức tặng sách, xây dựng tủ sách nông thôn, tủ sách trường học. Đặc biệt, các cơ quan báo chí cũng quan tâm đến sách nhiều hơn, nhiều cơ quan báo chí có chuyên mục giới thiệu sách hay.

Được biết, trong thời gian tới đây, ngành xuất bản sẽ sơ kết 5 năm giải, sau đó gửi báo cáo lên Chính phủ để có định hướng cho giai đoạn mới của Giải thưởng, từ đó xây dựng cơ chế phối hợp giữa Hội Xuất bản (cơ quan được giao thực hiện Giải thưởng Sách quốc gia) với các hội khác (đặc biệt là Hội Nhà văn, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam…) để huy động được các sách, tên sách tham gia giải nhiều hơn. Bởi đây chính là những đơn vị tìm và chọn được sách hay để xuất bản.

PV